admin
Οι εξετάσεις ηπατικών ενζύμων αποτελούν βασικό δείκτη για την υγεία του ήπατος. Όταν τα επίπεδα είναι αυξημένα, μπορεί να υπάρχει κάποια μορφή φλεγμονής, βλάβης ή δυσλειτουργίας στο ήπαρ. Δεν σημαίνει πάντα κάτι σοβαρό, αλλά σίγουρα δεν πρέπει να αγνοηθεί.
Ποια είναι τα βασικά ηπατικά ένζυμα
Οι πιο συνηθισμένοι δείκτες που μετρούνται σε μια εξέταση αίματος είναι:
ALT (SGPT – αμινοτρανσφεράση της αλανίνης)
- Φυσιολογικές τιμές: έως 40 U/L
- Αυξάνεται κυρίως σε βλάβες ήπατος (π.χ. ηπατίτιδα, λιπώδες ήπαρ)
AST (SGOT – αμινοτρανσφεράση του ασπαρτικού οξέος)
- Φυσιολογικές τιμές: έως 40 U/L
- Αυξάνεται σε ηπατικά προβλήματα, αλλά και σε καρδιολογικές ή μυϊκές βλάβες
γ-GT (γ-γλουταμυλοτρανσφεράση)
- Φυσιολογικές τιμές: έως 60 U/L
- Ιδιαίτερα ευαίσθητο σε κατανάλωση αλκοόλ, λιπώδες ήπαρ και χολόσταση
ALP (αλκαλική φωσφατάση)
- Αυξάνεται σε χολική απόφραξη, νόσο των οστών και καρκινικές μεταστάσεις
- Πιο αξιόπιστη όταν αξιολογείται μαζί με γ-GT
Πότε θεωρείται παθολογική η αύξηση
- Ήπια αύξηση: έως 2-3 φορές πάνω από το ανώτατο φυσιολογικό όριο
- Μέτρια – σοβαρή αύξηση: >3 φορές
- Πολύ υψηλά επίπεδα (π.χ. ALT >500): πιθανή οξεία ηπατίτιδα ή φαρμακευτική τοξικότητα
Πιθανές αιτίες αυξημένων ηπατικών ενζύμων
1. Λιπώδες ήπαρ (NAFLD)
- Συχνό σε άτομα με παχυσαρκία, αντίσταση στην ινσουλίνη, προδιαβήτη
- ALT > AST είναι συνηθισμένο μοτίβο
2. Αλκοολική ηπατοπάθεια
- AST > ALT (σε αναλογία περίπου 2:1)
- Συνοδεύεται από αυξημένη γ-GT
3. Οξεία ή χρόνια ηπατίτιδα (ιογενής ή αυτοάνοση)
- Πολύ υψηλές τιμές ALT/AST
- Μπορεί να χρειαστεί περαιτέρω έλεγχος για ηπατίτιδα A, B, C ή αυτοάνοσα αντισώματα
4. Χολόσταση ή χοληδοχολιθίαση
- Αυξημένες ALP και γ-GT
- Μπορεί να συνοδεύεται από ίκτερο (κίτρινο χρώμα στο δέρμα ή στα μάτια)
5. Φαρμακευτική ή τοξική ηπατίτιδα
- Ορισμένα φάρμακα (π.χ. παρακεταμόλη, αντιβιοτικά, στατίνες) μπορούν να βλάψουν το ήπαρ
- Ελέγχεται πάντα το ιστορικό λήψης φαρμάκων ή συμπληρωμάτων
6. Ιογενείς λοιμώξεις ή μονοπυρήνωση
- Μπορεί να προκαλέσουν προσωρινή αύξηση AST και ALT
7. Καρκινικές μεταστάσεις ή πρωτοπαθής καρκίνος ήπατος
- Συνήθως συνοδεύεται από αύξηση και άλλων δεικτών (π.χ. ALP, AFP)
Τι να κάνεις αν έχεις αυξημένα ένζυμα
- Μην πανικοβληθείς: μια ήπια και μεμονωμένη αύξηση μπορεί να είναι παροδική
- Κάνε επανάληψη της εξέτασης μετά από 2-3 εβδομάδες
- Αποφύγε το αλκοόλ, τα περιττά φάρμακα και το λιπαρό φαγητό
- Συμβουλέψου ηπατολόγο αν η αύξηση επιμένει ή είναι έντονη
- Ενδέχεται να χρειαστεί:
- Έλεγχος για ηπατίτιδες A, B, C
- Υπέρηχος ήπατος
- Έλεγχος για αυτοάνοσα και μεταβολικά αίτια
