Οστεοπόρωση: Πρόληψη και αντιμετώπιση για γερά οστά

Η οστεοπόρωση είναι μια σιωπηλή αλλά σοβαρή πάθηση που επηρεάζει την αντοχή των οστών, αυξάνοντας τον κίνδυνο καταγμάτων. Αν και εμφανίζεται κυρίως σε γυναίκες μετά την εμμηνόπαυση, μπορεί να επηρεάσει και άνδρες, καθώς και νεότερα άτομα με προδιαθέσεις.

Η καλή ενημέρωση, η έγκαιρη πρόληψη και η σωστή αντιμετώπιση είναι το «κλειδί» για τη διατήρηση της οστικής υγείας σε βάθος χρόνου.

Τι είναι η οστεοπόρωση

Η οστεοπόρωση είναι μια εκφυλιστική νόσος των οστών που χαρακτηρίζεται από μείωση της οστικής πυκνότητας και επιδείνωση της μικροαρχιτεκτονικής τους. Το αποτέλεσμα είναι εύθραυστα και πιο επιρρεπή σε κατάγματα οστά, ακόμα και μετά από μικροτραυματισμούς ή πτώσεις χαμηλής έντασης.

Ποια είναι τα κύρια συμπτώματα

Η οστεοπόρωση δεν προκαλεί πόνο ή εμφανή συμπτώματα στα αρχικά της στάδια. Συχνά, γίνεται αντιληπτή μόνο όταν εμφανιστεί:

• κάταγμα (συχνά σε ισχίο, σπονδυλική στήλη ή καρπό)
• απώλεια ύψους
• κύρτωση της σπονδυλικής στήλης
• πόνος στη μέση ή την πλάτη μετά από πίεση ή πτώση

Παράγοντες κινδύνου

Μη τροποποιήσιμοι

• ηλικία (κυρίως άνω των 50 ετών)
• γυναικείο φύλο
• κληρονομικότητα
• πρώιμη εμμηνόπαυση
• ιστορικό καταγμάτων στην οικογένεια

Τροποποιήσιμοι

• έλλειψη ασβεστίου και βιταμίνης D
• καθιστική ζωή
• κάπνισμα
• υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ
• χαμηλό σωματικό βάρος
• ορισμένα φάρμακα (π.χ. κορτιζόνη σε μακροχρόνια χρήση)

Πρόληψη της οστεοπόρωσης

Η πρόληψη ξεκινά από την νεαρή ηλικία και συνεχίζεται καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής.

Διατροφή πλούσια σε ασβέστιο

Ο οργανισμός χρειάζεται 1000-1200 mg ασβεστίου καθημερινά, το οποίο μπορεί να προσληφθεί μέσω:

• γαλακτοκομικών (γιαούρτι, τυρί, γάλα)
• πράσινων φυλλωδών λαχανικών
• ξηρών καρπών (κυρίως αμύγδαλα)
• μικρών ψαριών (π.χ. σαρδέλες με κόκαλο)
• εμπλουτισμένων προϊόντων (χυμοί, δημητριακά)

Επαρκής βιταμίνη D

Η βιταμίνη D βοηθά στην απορρόφηση του ασβεστίου. Παράγεται κυρίως από την έκθεση στον ήλιο, γι’ αυτό και:

• προτείνεται καθημερινή έκθεση στον ήλιο (15-20 λεπτά)
• σε περιόδους έλλειψης ή σε ηλικιωμένα άτομα, συνιστώνται συμπληρώματα

Σωματική δραστηριότητα

Η άσκηση ενισχύει την οστική πυκνότητα και βελτιώνει την ισορροπία, μειώνοντας τον κίνδυνο πτώσεων.

Ιδανικές δραστηριότητες:

• περπάτημα
• ελαφρύ τρέξιμο
• ασκήσεις με βάρη
• πιλάτες ή γιόγκα
• χορός

Υγιεινός τρόπος ζωής

• αποφυγή καπνίσματος
• περιορισμός κατανάλωσης αλκοόλ
• διατήρηση φυσιολογικού σωματικού βάρους

Διάγνωση της οστεοπόρωσης

Η πιο αξιόπιστη μέθοδος είναι η μέτρηση της οστικής πυκνότητας (DEXA scan). Συνιστάται κυρίως σε:

• γυναίκες άνω των 65 ετών
• γυναίκες μετά την εμμηνόπαυση με παράγοντες κινδύνου
• άνδρες άνω των 70 ετών ή με ιστορικό καταγμάτων

Αντιμετώπιση της οστεοπόρωσης

Η θεραπεία εξαρτάται από τη βαρύτητα της κατάστασης, την ηλικία και τους κινδύνους κατάγματος. Συνήθως περιλαμβάνει:

Φαρμακευτική αγωγή

• διφωσφονικά (π.χ. αλενδρονάτη, ρισεδρονάτη)
• παραθορμόνη (PTH) ή ανάλογά της
• οιστρογόνα ή εκλεκτικοί ρυθμιστές οιστρογονικών υποδοχέων (SERMs)
• αντισώματα όπως το denosumab

Συμπληρώματα

• ασβέστιο σε συνδυασμό με βιταμίνη D, εφόσον υπάρχει έλλειψη

Τακτική παρακολούθηση

• επαναληπτικές μετρήσεις οστικής πυκνότητας
• παρακολούθηση παρενεργειών από τη θεραπεία
• προσαρμογή αγωγής, αν χρειαστεί

Πτώσεις και πρόληψη καταγμάτων

Η πρόληψη πτώσεων είναι εξίσου σημαντική με τη θεραπεία. Προτείνεται:

• φωτισμός επαρκής σε όλους τους χώρους
• αποφυγή χαλιών που γλιστρούν
• χρήση βοηθημάτων (π.χ. μπαστούνι) όταν χρειάζεται
• ενδυνάμωση των κάτω άκρων με ασκήσεις
• τακτικός έλεγχος όρασης και ακοής