admin
Η οστεοπόρωση είναι μια ύπουλη αλλά εξαιρετικά συχνή πάθηση που επηρεάζει κυρίως τις γυναίκες μετά την εμμηνόπαυση, αλλά και τους άνδρες σε μεγαλύτερη ηλικία. Συχνά δεν παρουσιάζει εμφανή συμπτώματα μέχρι να προκληθεί κάποιο κάταγμα, και τότε η ζημιά έχει ήδη γίνει. Η έγκαιρη αναγνώριση και η πρόληψη είναι το “κλειδί” για να αποφευχθούν σοβαρές επιπλοκές και να διατηρηθεί η ποιότητα ζωής.
Τι είναι η οστεοπόρωση
Η οστεοπόρωση είναι μια χρόνια πάθηση κατά την οποία μειώνεται η πυκνότητα και η ποιότητα των οστών, κάνοντάς τα πιο εύθραυστα και επιρρεπή σε κατάγματα. Το σώμα είτε χάνει περισσότερη οστική μάζα απ’ όση μπορεί να αντικαταστήσει είτε δεν παράγει αρκετό νέο οστό.
Πού επηρεάζει κυρίως
Τα πιο συχνά σημεία που εκδηλώνονται κατάγματα λόγω οστεοπόρωσης είναι:
-
Η σπονδυλική στήλη
-
Το ισχίο
-
Ο καρπός
-
Οι πλευρές
Ποια είναι τα αίτια της οστεοπόρωσης
Η οστεοπόρωση δεν έχει μία μόνο αιτία. Συχνά πρόκειται για συνδυασμό παραγόντων, πολλοί από τους οποίους είναι τροποποιήσιμοι.
Παράγοντες που αυξάνουν τον κίνδυνο
Η κατανόηση των παραγόντων κινδύνου βοηθά στον εντοπισμό των ατόμων που χρειάζονται πρόληψη ή θεραπεία:
-
Ηλικία άνω των 50 ετών
-
Γυναικείο φύλο, ειδικά μετά την εμμηνόπαυση
-
Οικογενειακό ιστορικό οστεοπόρωσης ή καταγμάτων
-
Ανεπαρκής πρόσληψη ασβεστίου και βιταμίνης D
-
Κάπνισμα και υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ
-
Καθιστική ζωή χωρίς σωματική δραστηριότητα
-
Μακροχρόνια χρήση κορτικοστεροειδών
-
Ορμονικές διαταραχές (θυρεοειδής, εμμηνόπαυση, χαμηλά επίπεδα τεστοστερόνης)
-
Χαμηλό σωματικό βάρος ή διατροφικές διαταραχές
Ποια είναι τα συμπτώματα
Η οστεοπόρωση χαρακτηρίζεται ως «σιωπηρή» ασθένεια γιατί δεν προκαλεί εμφανή συμπτώματα στα αρχικά της στάδια. Ωστόσο, καθώς εξελίσσεται, μπορεί να εμφανιστούν:
-
Πόνος στην πλάτη (λόγω κατάγματος σπονδύλων)
-
Μείωση ύψους
-
Κύρτωση της σπονδυλικής στήλης (καμπούρα)
-
Συχνά κατάγματα ακόμη και με ελαφρύ χτύπημα ή πτώση
Διάγνωση και εξέταση
Η πιο αξιόπιστη εξέταση για τη διάγνωση της οστεοπόρωσης είναι η μέτρηση οστικής πυκνότητας (DEXA scan). Η αξιολόγηση βασίζεται σε τιμές που ονομάζονται T-score και Z-score.
Τι δείχνει το T-score
-
T-score ≥ -1: φυσιολογικό
-
T-score από -1 έως -2.5: οστεοπενία
-
T-score ≤ -2.5: οστεοπόρωση
Η διάγνωση δεν βασίζεται μόνο στην πυκνότητα, αλλά και στο ιστορικό καταγμάτων, ηλικία, φύλο και άλλους κινδύνους.
Πρόληψη της οστεοπόρωσης
Η πρόληψη παίζει καθοριστικό ρόλο και μπορεί να ξεκινήσει από την παιδική ηλικία, αλλά είναι ιδιαίτερα σημαντική από τα 40 και μετά.
Τι μπορείς να κάνεις
Η ενίσχυση της υγείας των οστών επιτυγχάνεται μέσα από αλλαγές στον τρόπο ζωής και διατροφικές συνήθειες:
-
Κατανάλωσε επαρκές ασβέστιο και βιταμίνη D
-
Γαλακτοκομικά, σαρδέλες, μπρόκολο, αμύγδαλα
-
Έκθεση στον ήλιο (10-15 λεπτά ημερησίως)
-
-
Ασκήσου τακτικά
-
Βάδιση, χορός, ήπια άρση βαρών
-
Αποφεύγονται ασκήσεις με ρίσκο πτώσης
-
-
Απόφυγε το κάπνισμα και περιόρισε το αλκοόλ
-
Διατήρησε υγιές βάρος
-
Κάνε τακτικούς ελέγχους, ειδικά αν ανήκεις σε ομάδα κινδύνου
Αντιμετώπιση και θεραπεία
Αν διαγνωστεί οστεοπόρωση, υπάρχουν διαθέσιμες θεραπείες που μπορούν να επιβραδύνουν ή και να σταματήσουν την απώλεια οστού.
Οι βασικές μορφές θεραπείας περιλαμβάνουν:
-
Ασβεστίου και βιταμίνης D σε μορφή συμπληρωμάτων
-
Αντιοστεοπορωτικά φάρμακα όπως:
-
Διφωσφονικά (π.χ. αλενδρονάτη, ρισεδρονάτη)
-
Ντενοσουμάμπη
-
Στεροειδή ορμόνης παραθορμόνης (π.χ. τεριπαρατίδη)
-
-
Ορμονική θεραπεία υποκατάστασης για γυναίκες μετά την εμμηνόπαυση, εφόσον κρίνεται απαραίτητο
Η θεραπεία επιλέγεται βάσει ηλικίας, πυκνότητας οστών, ιστορικού καταγμάτων και συνολικής υγείας.
Οστεοπόρωση στους άνδρες
Αν και λιγότερο συχνή από ό,τι στις γυναίκες, η οστεοπόρωση επηρεάζει και τους άνδρες, ιδιαίτερα μετά τα 70. Παράγοντες κινδύνου περιλαμβάνουν:
-
Χαμηλά επίπεδα τεστοστερόνης
-
Χρόνιες παθήσεις (π.χ. ηπατική ή νεφρική νόσος)
-
Κατανάλωση αλκοόλ και κάπνισμα
-
Μακροχρόνια χρήση φαρμάκων όπως κορτικοστεροειδή
Οι άνδρες που εμφανίζουν προειδοποιητικά σημάδια πρέπει να υποβάλλονται σε έλεγχο πυκνότητας οστών.
Να θυμάσαι
Η οστεοπόρωση μπορεί να μην προκαλεί άμεσα ενοχλήματα, αλλά οι συνέπειές της —όπως ένα κάταγμα ισχίου ή σπονδύλου— μπορεί να είναι σοβαρές και μακροχρόνιες. Με απλές καθημερινές κινήσεις και έγκαιρο έλεγχο, μπορείς να προστατεύσεις αποτελεσματικά τα οστά σου και να μειώσεις σημαντικά τον κίνδυνο. Αν έχεις αμφιβολίες, μίλα με τον γιατρό σου για να εκτιμήσεις αν χρειάζεται να κάνεις εξέταση ή πρόληψη.
