Κατάθλιψη: Αναγνωρίστε τα σημάδια και βρείτε υποστήριξη στην Ελλάδα

Η κατάθλιψη είναι μια συχνή αλλά σοβαρή ψυχική διαταραχή που επηρεάζει τον τρόπο σκέψης, συναισθημάτων και συμπεριφοράς ενός ατόμου. Δεν πρόκειται για μια απλή “κακή διάθεση” ή “περίοδο στεναχώριας”, αλλά για μια κατάσταση που μπορεί να κατακλύσει την καθημερινότητα και να μειώσει σημαντικά την ποιότητα ζωής. Η κατανόηση των συμπτωμάτων και η αναζήτηση βοήθειας είναι το πρώτο βήμα προς την αποκατάσταση.

Ποια είναι τα κύρια σημάδια της κατάθλιψης

Η κατάθλιψη εκδηλώνεται με διαφορετικούς τρόπους από άνθρωπο σε άνθρωπο, αλλά υπάρχουν ορισμένα κοινά συμπτώματα που είναι ενδεικτικά:

Συναισθηματικά συμπτώματα:

• Επίμονη θλίψη, κενότητα ή αίσθημα απελπισίας
• Έλλειψη ενδιαφέροντος ή ευχαρίστησης για δραστηριότητες που κάποτε ήταν ευχάριστες
• Αίσθημα ενοχής ή αναξιότητας
• Ανικανότητα συγκέντρωσης ή λήψης αποφάσεων

Σωματικά συμπτώματα:

• Διαταραχές ύπνου (αϋπνία ή υπερυπνία)
• Αλλαγές στην όρεξη (υπερφαγία ή απώλεια όρεξης)
• Έλλειψη ενέργειας ή κόπωση χωρίς εμφανή αιτία
• Σωματικά ενοχλήματα όπως πονοκέφαλοι ή γαστρεντερικά προβλήματα χωρίς ιατρική εξήγηση

Συμπεριφορικές ενδείξεις:

• Απόσυρση από κοινωνικές σχέσεις ή δραστηριότητες
• Καθυστέρηση ή αποφυγή υποχρεώσεων
• Σε σοβαρές περιπτώσεις: σκέψεις θανάτου ή αυτοκτονίας

Αν τα συμπτώματα επιμένουν για πάνω από 2 εβδομάδες και επηρεάζουν την καθημερινή λειτουργικότητα, είναι απαραίτητη η επαγγελματική αξιολόγηση.

Αιτίες και παράγοντες κινδύνου

Η κατάθλιψη δεν έχει μία μοναδική αιτία, αλλά συνήθως είναι το αποτέλεσμα συνδυασμού βιολογικών, ψυχολογικών και κοινωνικών παραγόντων.

• Γενετική προδιάθεση
• Αλλαγές σε εγκεφαλικούς νευροδιαβιβαστές (όπως η σεροτονίνη)
• Στρεσογόνα γεγονότα ζωής (πένθος, ανεργία, διαζύγιο)
• Χρόνιες ασθένειες (όπως καρκίνος ή διαβήτης)
• Χρήση ουσιών ή αλκοόλ
• Μοναξιά και κοινωνική απομόνωση

Διαγνωστικά εργαλεία και αξιολόγηση

Η διάγνωση της κατάθλιψης γίνεται από ψυχίατρο ή ψυχολόγο, μέσω κλινικής συνέντευξης και ερωτηματολογίων. Δεν υπάρχουν αιματολογικές εξετάσεις που να επιβεβαιώνουν την κατάθλιψη, ωστόσο ενδέχεται να γίνουν εργαστηριακές εξετάσεις για αποκλεισμό άλλων οργανικών αιτίων.

Τρόποι θεραπείας και υποστήριξης

Η θεραπεία είναι εξατομικευμένη και εξαρτάται από τη βαρύτητα των συμπτωμάτων και τις ανάγκες του κάθε ατόμου.

Ψυχοθεραπεία

• Γνωσιακή – Συμπεριφορική θεραπεία (CBT): Εστιάζει στον εντοπισμό και την αλλαγή αρνητικών προτύπων σκέψης
• Διαπροσωπική θεραπεία (IPT): Βοηθά στην επεξεργασία σχέσεων και κοινωνικών δυσκολιών
• Ομαδική θεραπεία ή οικογενειακή συμβουλευτική

Φαρμακευτική αγωγή

• Αντικαταθλιπτικά φάρμακα, όπως SSRIs ή SNRIs, που ρυθμίζουν τους εγκεφαλικούς νευροδιαβιβαστές
• Η χορήγηση γίνεται αποκλειστικά με ιατρική συνταγή και παρακολούθηση

Συνδυαστική θεραπεία

Η συνδυασμένη προσέγγιση ψυχοθεραπείας και φαρμακευτικής αγωγής έχει αποδειχθεί πιο αποτελεσματική σε πολλές περιπτώσεις μέτριας ή σοβαρής κατάθλιψης.

Τι μπορείτε να κάνετε μόνοι σας

Μικρές καθημερινές αλλαγές μπορούν να βοηθήσουν στη διαχείριση των συμπτωμάτων:

• Διατηρήστε μια σταθερή ρουτίνα
• Κινηθείτε έστω και λίγο κάθε μέρα (π.χ. περπάτημα 20 λεπτών)
• Τρώτε θρεπτικά γεύματα και μειώστε την κατανάλωση αλκοόλ
• Αποφύγετε την απομόνωση – κρατήστε επαφή με φίλους ή συγγενείς
• Δώστε χρόνο στον εαυτό σας χωρίς να τον πιέζετε

Πού μπορείτε να βρείτε υποστήριξη στην Ελλάδα

Υπάρχουν δημόσιοι και ιδιωτικοί φορείς που προσφέρουν δωρεάν ή χαμηλού κόστους υπηρεσίες ψυχικής υγείας:

Δημόσιες δομές

• Κέντρα Ψυχικής Υγείας (ΚΨΥ) σε μεγάλες πόλεις
• Τοπικές Ομάδες Υγείας (ΤΟΜΥ) με ψυχολόγους και γενικούς ιατρούς
• Γραμμή Ψυχοκοινωνικής Υποστήριξης 10306 – λειτουργεί καθημερινά, 24 ώρες το 24ωρο
• Νοσοκομεία με ψυχιατρικά τμήματα ή εξωτερικά ιατρεία ψυχικής υγείας

Ιδιωτικοί και μη κερδοσκοπικοί οργανισμοί

• ΚΛΙΜΑΚΑ: παροχή ψυχοκοινωνικής υποστήριξης και τηλεφωνικής γραμμής για την αυτοκτονία (1018)
• Εταιρεία Ψυχικής Υγείας (ΕΨΥΠΕ): ψυχολογική υποστήριξη παιδιών και εφήβων
• Άλλες ΜΚΟ, όπως το Χαμόγελο του Παιδιού, το Κέντρο Ζωής κ.ά.