admin
Η κατάθλιψη είναι μια σοβαρή ψυχική κατάσταση που επηρεάζει τη διάθεση, την ενέργεια και τη γενικότερη ποιότητα ζωής. Αν και μπορεί να έχει πολλές αιτίες, από βιολογικούς και γενετικούς παράγοντες μέχρι ψυχολογικές και περιβαλλοντικές επιρροές, είναι λιγότερο γνωστό ότι ορισμένα φάρμακα μπορούν να συμβάλουν ή ακόμη και να προκαλέσουν καταθλιπτικά συμπτώματα.
Η επίγνωση των πιθανών φαρμακευτικών παραγόντων είναι σημαντική τόσο για τους ασθενείς όσο και για τους επαγγελματίες υγείας. Σε αυτό το άρθρο θα δούμε ποια φάρμακα μπορεί να σχετίζονται με την εμφάνιση κατάθλιψης και πότε είναι σκόπιμο να αναζητήσεις ιατρική συμβουλή.
Πώς τα φάρμακα μπορεί να προκαλέσουν κατάθλιψη
Τα φάρμακα επηρεάζουν ποικίλες βιοχημικές οδούς στον οργανισμό. Ορισμένα μπορεί να τροποποιούν τα επίπεδα νευροδιαβιβαστών στον εγκέφαλο (π.χ. σεροτονίνης, ντοπαμίνης), να διαταράσσουν τον ύπνο ή να έχουν σωματικές παρενέργειες που επιβαρύνουν τη διάθεση.
Η εμφάνιση καταθλιπτικών συμπτωμάτων εξαρτάται από πολλούς παράγοντες:
- Δοσολογία και διάρκεια χρήσης
- Ατομική ευαισθησία
- Συνυπάρχουσες παθήσεις
- Συνδυασμοί φαρμάκων
Φάρμακα που μπορεί να σχετίζονται με καταθλιπτικά συμπτώματα
Παρακάτω παρουσιάζονται κατηγορίες φαρμάκων που έχουν συσχετιστεί με αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης κατάθλιψης. Αυτό δεν σημαίνει ότι προκαλούν κατάθλιψη σε όλους, αλλά είναι σημαντικό να γνωρίζεις τον πιθανό κίνδυνο.
Αντιυπερτασικά φάρμακα
Ορισμένα φάρμακα για την αρτηριακή πίεση μπορεί να επηρεάσουν τη διάθεση:
- Β-αναστολείς (όπως η μετοπρολόλη, η προπρανολόλη)
- Κεντρικώς δρώντα αντιυπερτασικά (π.χ. κλονιδίνη, μεθυλντόπα)
Ορμονικές θεραπείες
Οι ορμόνες μπορούν να επηρεάσουν άμεσα τη χημεία του εγκεφάλου:
- Κορτικοστεροειδή (π.χ. πρεδνιζολόνη, δεξαμεθαζόνη), ειδικά σε υψηλές δόσεις ή παρατεταμένη χρήση
- Αντισυλληπτικά χάπια και άλλες θεραπείες ορμονικής υποκατάστασης
- Θεραπείες για καρκίνο του προστάτη (αντιανδρογόνα)
Αντιεπιληπτικά φάρμακα
Χρησιμοποιούνται για την αντιμετώπιση επιληψίας και άλλων νευρολογικών καταστάσεων:
- Φαινυτοΐνη
- Καροβαμαζεπίνη
- Βαλπροϊκό οξύ
- Γκαμπαπεντίνη
- Πρεγκαμπαλίνη
Αντιπαρκινσονικά φάρμακα
Ορισμένα φάρμακα που χρησιμοποιούνται για τη νόσο Πάρκινσον ενδέχεται να επηρεάσουν τη διάθεση:
- Λεβοντόπα σε συνδυασμό με άλλους παράγοντες
- Ορισμένα ντοπαμινεργικά φάρμακα
Φάρμακα για τη θεραπεία λοιμώξεων
- Ιντερφερόνες που χρησιμοποιούνται σε ορισμένες ιογενείς λοιμώξεις και στη σκλήρυνση κατά πλάκας
- Φλουοροκινολόνες (κατηγορία αντιβιοτικών), αν και σπάνια
Αντιισταμινικά και φάρμακα για αλλεργίες
Ορισμένα αντιισταμινικά πρώτης γενιάς που προκαλούν έντονη καταστολή μπορεί να επιβαρύνουν τη διάθεση.
Φάρμακα για τον ύπνο και καταπραϋντικά
- Βενζοδιαζεπίνες (π.χ. διαζεπάμη, λοραζεπάμη)
- Υπνωτικά νέας γενιάς (π.χ. ζολπιδέμη)
Η παρατεταμένη χρήση τους μπορεί να προκαλέσει συναισθηματική «απάλειψη» ή κατάθλιψη.
Πότε να αναζητήσεις ιατρική βοήθεια
Αν παρατηρήσεις αλλαγές στη διάθεση ή άλλα καταθλιπτικά συμπτώματα αφού ξεκινήσεις ένα νέο φάρμακο, είναι σημαντικό να επικοινωνήσεις με τον γιατρό σου.
Συμπτώματα που πρέπει να σε ανησυχήσουν
- Επίμονη θλίψη ή αίσθημα κενού
- Απώλεια ενδιαφέροντος για δραστηριότητες
- Κόπωση ή έλλειψη ενέργειας
- Διαταραχές ύπνου
- Αλλαγές στην όρεξη
- Αίσθημα αναξιότητας ή ενοχής
- Σκέψεις θανάτου ή αυτοκτονίας
Μην διακόπτεις ή αλλάζεις ποτέ τη φαρμακευτική αγωγή μόνος σου. Ο γιατρός μπορεί να αξιολογήσει την κατάσταση και να προτείνει εναλλακτικές λύσεις ή υποστηρικτικά μέτρα.
Διάβασε: Η κατάθλιψη δεν φαίνεται πάντα – 7 σημάδια που ίσως αγνοείς
Πώς να προστατευτείς
Για να μειώσεις τον κίνδυνο:
- Ενημέρωσε τον γιατρό σου αν έχεις ιστορικό κατάθλιψης ή άλλων ψυχικών διαταραχών πριν ξεκινήσεις νέα φαρμακευτική αγωγή
- Παρακολούθησε τη διάθεσή σου τις πρώτες εβδομάδες λήψης ενός νέου φαρμάκου
- Συζήτησε τυχόν αλλαγές στη διάθεση ή την ενέργεια με τον γιατρό σου
- Ζήτησε εξατομικευμένη καθοδήγηση αν χρειάζεται να συνεχίσεις ένα φάρμακο με πιθανές ψυχικές παρενέργειες
