Υποθυρεοειδισμός: Συμπτώματα που δεν πρέπει να αγνοείτε

Ο υποθυρεοειδισμός είναι μια συχνή ενδοκρινική διαταραχή κατά την οποία ο θυρεοειδής αδένας δεν παράγει επαρκείς ποσότητες θυρεοειδικών ορμονών. Αυτές οι ορμόνες είναι απαραίτητες για τον έλεγχο του μεταβολισμού, της θερμοκρασίας του σώματος, της ενέργειας, της λειτουργίας της καρδιάς και του εγκεφάλου. Όταν τα επίπεδά τους είναι χαμηλά, πολλές λειτουργίες του οργανισμού επιβραδύνονται, προκαλώντας πληθώρα συμπτωμάτων – αρκετά από τα οποία συχνά παραβλέπονται ή αποδίδονται σε άλλες αιτίες.

Τι είναι ο υποθυρεοειδισμός

Ο υποθυρεοειδισμός (ή «ανενεργός θυρεοειδής») μπορεί να είναι είτε πρωτοπαθής (λόγω προβλήματος στον ίδιο τον θυρεοειδή) είτε δευτεροπαθής (πρόβλημα στην υπόφυση ή τον υποθάλαμο). Η πιο συχνή αιτία είναι η αυτοάνοση θυρεοειδίτιδα Hashimoto, κατά την οποία το ανοσοποιητικό σύστημα επιτίθεται στον θυρεοειδή.

Άλλες αιτίες περιλαμβάνουν:

• Χειρουργική αφαίρεση θυρεοειδούς
• Ακτινοβολία στην περιοχή του τραχήλου
• Ορισμένα φάρμακα (π.χ. λίθιο, αμιωδαρόνη)
• Έλλειψη ιωδίου (σπάνια στις δυτικές χώρες)

Συμπτώματα που δεν πρέπει να αγνοήσετε

Τα συμπτώματα του υποθυρεοειδισμού αναπτύσσονται σταδιακά και μπορεί να περάσουν απαρατήρητα για μεγάλο χρονικό διάστημα. Πολλοί ασθενείς τα αποδίδουν στο άγχος, στην ηλικία ή σε άλλες καθημερινές αιτίες.

Τα πιο χαρακτηριστικά συμπτώματα περιλαμβάνουν:

• Συνεχής κόπωση ή αίσθημα εξάντλησης, ακόμη και μετά από ύπνο
• Αύξηση βάρους χωρίς εμφανή λόγο ή δυσκολία στην απώλεια κιλών
• Δυσκοιλιότητα
• Ξηροδερμία και τραχιά υφή του δέρματος
• Ψυχρότητα (αισθάνεστε συχνά κρύο, ενώ οι άλλοι όχι)
• Αλλαγές στη διάθεση, όπως κατάθλιψη ή αδιαφορία
• Μείωση μνήμης και συγκέντρωσης (εγκεφαλική «θολούρα»)
• Αραιά ή λεπτά μαλλιά, αραίωση φρυδιών (κυρίως στο εξωτερικό τους τμήμα)
• Χαμηλή καρδιακή συχνότητα (βραδυκαρδία)
• Ακανόνιστος ή βαρύτερος έμμηνος κύκλος
• Οίδημα στο πρόσωπο ή στα βλέφαρα
• Βραχνάδα και αλλαγή φωνής
• Μυϊκές κράμπες ή πόνοι

Σε πιο σοβαρές μορφές, ο υποθυρεοειδισμός μπορεί να οδηγήσει σε μυξοίδημα – απειλητική για τη ζωή κατάσταση με έντονη υποθερμία, υπνηλία και σύγχυση.

Ποιος κινδυνεύει περισσότερο

Ο υποθυρεοειδισμός μπορεί να εμφανιστεί σε οποιονδήποτε, αλλά κάποιες ομάδες έχουν αυξημένο κίνδυνο:

• Γυναίκες άνω των 50
• Άτομα με οικογενειακό ιστορικό θυρεοειδοπάθειας
• Άτομα με άλλα αυτοάνοσα νοσήματα (π.χ. διαβήτη τύπου 1, λεύκη, κοιλιοκάκη)
• Άτομα που έχουν υποβληθεί σε ακτινοβολία στην περιοχή του λαιμού
• Μετά τον τοκετό (περίπτωση γνωστή ως μεταγεννητική θυρεοειδίτιδα)

Διάγνωση του υποθυρεοειδισμού

Η διάγνωση είναι εύκολη και βασίζεται σε αιματολογικές εξετάσεις:

• TSH (θυρεοειδοτρόπος ορμόνη): Αυξημένη στις περισσότερες περιπτώσεις
• FT4 (ελεύθερη θυροξίνη): Μειωμένη
• Αντισώματα anti-TPO και anti-Tg: Υψηλά σε αυτοάνοση θυρεοειδίτιδα Hashimoto

Σε ορισμένες περιπτώσεις, γίνεται υπερηχογράφημα θυρεοειδούς για την εκτίμηση του μεγέθους, της μορφολογίας και της παρουσίας όζων.

Θεραπεία και αντιμετώπιση

Η θεραπεία είναι απλή, αποτελεσματική και δια βίου:

• Χορηγείται λεβοθυροξίνη, μια συνθετική μορφή της θυροξίνης (Τ4), σε μορφή χαπιού.
• Η δόση ρυθμίζεται εξατομικευμένα, ανάλογα με την ηλικία, το βάρος, την ύπαρξη καρδιολογικών προβλημάτων και τα επίπεδα TSH.
• Λαμβάνεται κάθε πρωί με άδειο στομάχι, τουλάχιστον 30 λεπτά πριν από το πρωινό.

Η τακτική παρακολούθηση των τιμών TSH (ανά 6-12 μήνες) είναι απαραίτητη για τη σωστή ρύθμιση της δόσης.

Συχνές παρανοήσεις

• Δεν σχετίζεται άμεσα με την κακή διατροφή ή το στρες (εκτός από την έλλειψη ιωδίου σε συγκεκριμένες περιοχές).
• Η λήψη θυροξίνης δεν προκαλεί εξάρτηση.
• Η διακοπή της θεραπείας χωρίς ιατρική παρακολούθηση μπορεί να έχει σοβαρές επιπτώσεις.

FAQ για τον υποθυρεοειδισμό

Είναι ο υποθυρεοειδισμός θεραπεύσιμος;Όχι πλήρως, αλλά είναι απόλυτα διαχειρίσιμος με καθημερινή φαρμακευτική αγωγή.

Θα παίρνω το φάρμακο για πάντα;Στις περισσότερες περιπτώσεις, ναι. Σε ειδικές περιπτώσεις (π.χ. μετά τον τοκετό) μπορεί να είναι προσωρινός.

Πόσο γρήγορα θα δω βελτίωση;Μέσα σε 2-4 εβδομάδες από την έναρξη της αγωγής, τα περισσότερα συμπτώματα βελτιώνονται αισθητά.

Μπορεί ο υποθυρεοειδισμός να προκαλέσει στειρότητα;Ναι, αν δεν είναι ρυθμισμένος, μπορεί να επηρεάσει τη γονιμότητα και να αυξήσει τον κίνδυνο αποβολής.

Μπορώ να αδυνατίσω αν έχω υποθυρεοειδισμό;Ναι, αλλά ίσως χρειαστεί περισσότερη προσπάθεια και σωστή ρύθμιση του μεταβολισμού μέσω της θεραπείας.

Πρέπει να αποφύγω κάποιες τροφές;Όχι απαραίτητα. Ωστόσο, τρόφιμα με υψηλή περιεκτικότητα σε γκοϊτρογόνες ουσίες (όπως ωμό μπρόκολο, σόγια) καλό είναι να καταναλώνονται με μέτρο, ειδικά αν υπάρχει έλλειψη ιωδίου.