Η καθημερινότητα μάς κατακλύζει με πληροφορίες, υποχρεώσεις και συνεχείς περισπασμούς. Είναι φυσιολογικό να ξεχνάμε πού αφήσαμε τα κλειδιά ή να αργούμε να θυμηθούμε ένα όνομα. Όμως, πότε η συχνή λησμονιά παύει να είναι αθώα και γίνεται ένδειξη κάποιου βαθύτερου προβλήματος;
Τι θεωρείται φυσιολογική λησμονιά
Η περιστασιακή απώλεια μνήμης είναι συχνή και, σε πολλές περιπτώσεις, δεν υποδηλώνει κάτι ανησυχητικό. Συγκεκριμένα:
- Ξεχνάς πρόσφατα γεγονότα αλλά τα θυμάσαι αργότερα
- Δεν θυμάσαι πού άφησες κάτι αλλά τελικά το βρίσκεις
- Ξεχνάς ραντεβού ή υποχρεώσεις αλλά τις θυμάσαι αν κάποιος στις υπενθυμίσει
- Έχεις δυσκολία στη συγκέντρωση όταν είσαι κουρασμένος ή αγχωμένος
Αυτές οι καταστάσεις οφείλονται συχνά σε στρες, έλλειψη ύπνου ή απλή αφηρημάδα.
Πότε η απώλεια μνήμης πρέπει να σε προβληματίσει
Η συστηματική λησμονιά που αρχίζει να επηρεάζει την καθημερινότητά σου είναι σημάδι που δεν πρέπει να αγνοηθεί. Τα προειδοποιητικά σημάδια περιλαμβάνουν:
Συχνά συμπτώματα που δεν είναι φυσιολογικά
- Ξεχνάς ονόματα πολύ οικείων προσώπων
- Επαναλαμβάνεις τις ίδιες ερωτήσεις πολλές φορές
- Δυσκολεύεσαι να ακολουθήσεις συνομιλίες ή οδηγίες
- Χάνεσαι σε γνώριμα μέρη
- Δεν μπορείς να οργανώσεις απλές εργασίες
Αν αυτά τα φαινόμενα εμφανίζονται συχνά και προκαλούν δυσλειτουργία, καλό είναι να συμβουλευτείς γιατρό.
Συναισθηματικές και συμπεριφορικές αλλαγές
Η απώλεια μνήμης συνοδεύεται πολλές φορές από αλλαγές στη διάθεση και τη συμπεριφορά:
- Ευερεθιστότητα χωρίς λόγο
- Απόσυρση από κοινωνικές δραστηριότητες
- Απώλεια ενδιαφέροντος για χόμπι
- Αίσθημα σύγχυσης ή αβεβαιότητας
Αυτές οι ενδείξεις μπορεί να σχετίζονται με καταστάσεις όπως ήπια γνωστική διαταραχή ή αρχόμενη άνοια.
Πιθανές αιτίες πέρα από το άγχος και την ηλικία
Ιατρικές παθήσεις
- Άνοια (π.χ. Alzheimer): Προοδευτική επιδείνωση μνήμης και λειτουργιών
- Κατάθλιψη: Μπορεί να προκαλέσει έντονη αφηρημάδα και “θολή” σκέψη
- Υποθυρεοειδισμός: Επιβραδύνει τις γνωστικές λειτουργίες
- Ανεπάρκεια βιταμινών (Β12, φυλλικό οξύ): Μπορεί να προκαλέσει νευρολογικά συμπτώματα
- Χτυπήματα στο κεφάλι ή εγκεφαλικά επεισόδια
Φάρμακα και ουσίες
Ορισμένα φάρμακα ή η υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ επηρεάζουν τη μνήμη:
- Υπνωτικά και ηρεμιστικά
- Αντιισταμινικά
- Αντικαταθλιπτικά
- Οπιούχα
Αν ξεκίνησες πρόσφατα κάποια θεραπεία και παρατηρείς μεταβολή στη μνήμη, συμβουλέψου τον γιατρό σου.
Πώς μπορείς να βοηθήσεις τον εαυτό σου
Αν δεν υπάρχει παθολογικό υπόβαθρο, μερικές απλές αλλαγές στον τρόπο ζωής μπορούν να κάνουν μεγάλη διαφορά:
- Καλός ύπνος: 7-8 ώρες την ημέρα βοηθούν τον εγκέφαλο να λειτουργεί σωστά
- Σωματική άσκηση: Βελτιώνει τη ροή αίματος στον εγκέφαλο
- Υγιεινή διατροφή: Πλούσια σε Ω3, φρούτα και λαχανικά
- Νοητική άσκηση: Λύσε σταυρόλεξα, μάθε κάτι καινούργιο, διάβασε
- Οργάνωση: Χρησιμοποίησε σημειωματάρια, λίστες και υπενθυμίσεις
Αν παρατηρείς επιδείνωση, μη διστάσεις να ζητήσεις επαγγελματική βοήθεια. Η έγκαιρη διάγνωση κάνει τη διαφορά.