Ο βελονισμός είναι μία από τις παλαιότερες μεθόδους της παραδοσιακής κινεζικής ιατρικής και έχει κερδίσει έδαφος και στη σύγχρονη ιατρική κοινότητα. Παρόλο που ξεκίνησε ως εναλλακτική θεραπεία, σήμερα εφαρμόζεται σε νοσοκομεία, ιατρικά κέντρα και φυσικοθεραπευτήρια, συχνά συμπληρωματικά σε άλλες μορφές θεραπείας.
Αλλά πότε πραγματικά βοηθά ο βελονισμός και τι υποστηρίζουν οι επιστημονικές μελέτες;
Τι είναι ο βελονισμός;
Ο βελονισμός βασίζεται στην ιδέα ότι το σώμα διατρέχεται από «ενέργεια ζωής» (Qi), η οποία ρέει μέσα από διαύλους – τους μεσημβρινούς. Με την εισαγωγή λεπτών αποστειρωμένων βελόνων σε συγκεκριμένα σημεία, επιχειρείται η αποκατάσταση της ισορροπίας της ενέργειας αυτής.
Στη Δύση, η εξήγηση είναι πιο βιολογική: η διέγερση αυτών των σημείων επηρεάζει νευρικές απολήξεις, μυϊκούς ιστούς και την κυκλοφορία του αίματος, προκαλώντας την απελευθέρωση ενδορφινών και άλλων νευροδιαβιβαστών.
Πότε βοηθά – σύμφωνα με τις επιστημονικές μελέτες
Η αποτελεσματικότητα του βελονισμού έχει μελετηθεί εκτενώς. Αν και σε ορισμένες περιπτώσεις τα αποτελέσματα παραμένουν αντικείμενο συζήτησης, υπάρχουν τομείς όπου η επιστημονική τεκμηρίωση είναι ισχυρή.
1. Χρόνιος πόνος
Οσφυαλγία, αυχενικό, γόνατα, αρθρίτιδα
– Πολλές μελέτες δείχνουν ότι ο βελονισμός μειώνει τον χρόνιο μυοσκελετικό πόνο, με αποτέλεσμα παρόμοιο ή και καλύτερο από αναλγητικά φάρμακα, χωρίς παρενέργειες.- Το National Institutes of Health (NIH) και ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (WHO) αναγνωρίζουν τον βελονισμό ως αποτελεσματική μέθοδο ανακούφισης από πόνο.
2. Ημικρανίες και κεφαλαλγίες τάσης
Πρόληψη και μείωση έντασης/συχνότητας
– Σύμφωνα με ανασκοπήσεις στο Cochrane Library, ο βελονισμός μπορεί να είναι εξίσου ή πιο αποτελεσματικός από τα προληπτικά φάρμακα σε ασθενείς με συχνές ημικρανίες.- Η δράση του θεωρείται νευρολογική, μέσω ρύθμισης του πόνου και της κυκλοφορίας αίματος στον εγκέφαλο.
3. Άγχος, στρες και ήπια κατάθλιψη
Συμπληρωματικά στη φαρμακευτική ή ψυχοθεραπεία
– Μελέτες δείχνουν ότι ο βελονισμός μειώνει τα επίπεδα κορτιζόλης (ορμόνη του στρες) και βελτιώνει την αίσθηση χαλάρωσης.- Χρησιμοποιείται σε πολλές κλινικές ως συμπληρωματική προσέγγιση για αγχώδεις διαταραχές.
4. Αϋπνία και διαταραχές ύπνου
Βελτίωση ποιότητας ύπνου και ρύθμιση κιρκάδιου ρυθμού
– Ο βελονισμός φαίνεται να διευκολύνει την απελευθέρωση μελατονίνης, βοηθώντας τον οργανισμό να επανέλθει σε φυσιολογικούς ρυθμούς ύπνου.
5. Πεπτικά προβλήματα
Σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου, ναυτία, δυσπεψία
– Ιδιαίτερα αποτελεσματικός σε ναυτία που σχετίζεται με χημειοθεραπεία ή εγκυμοσύνη (P6 σημείο), καθώς και σε άτομα με λειτουργικές διαταραχές του εντέρου.
Τι λέει η επιστήμη συνολικά;
- Δεν αποτελεί “θαυματουργή” θεραπεία, αλλά συμπληρωματική πρακτική
- Σε πολλές περιπτώσεις, λειτουργεί καλύτερα σε συνδυασμό με ιατρική θεραπεία
- Έχει χαμηλό προφίλ παρενεργειών, όταν γίνεται από πιστοποιημένο επαγγελματία
- Ορισμένες μελέτες δείχνουν ότι ακόμα και ο placebo βελονισμός έχει αποτέλεσμα – κάτι που υποδηλώνει ισχυρή νευροβιολογική και ψυχοσωματική επίδραση
Πότε ΔΕΝ είναι κατάλληλος
- Σε σοβαρές λοιμώξεις ή παθήσεις που απαιτούν επείγουσα φαρμακευτική ή χειρουργική αντιμετώπιση
- Σε άτομα με αιματολογικά προβλήματα ή αιμορραγική διάθεση, χωρίς ιατρική άδεια
- Όταν γίνεται από μη πιστοποιημένο ειδικό – ο σωστός επαγγελματίας είναι απαραίτητος
Συμπληρωματική φροντίδα, όχι υποκατάστατο
Ο βελονισμός μπορεί να προσφέρει ανακούφιση και βελτίωση της ποιότητας ζωής. Ωστόσο, δεν αντικαθιστά την κλασική ιατρική. Λειτουργεί καλύτερα όταν χρησιμοποιείται ως μέρος μιας ολιστικής προσέγγισης, με σωστή διατροφή, άσκηση και υποστήριξη από γιατρούς ή θεραπευτές.