Τι είναι και πώς μπορεί να αντιμετωπιστεί το νυχτερινό άγχος που σας κρατά ξύπνιους

Το νυχτερινό άγχος είναι μια από τις πιο ύπουλες μορφές άγχους που επηρεάζουν την καθημερινή μας ζωή χωρίς να το καταλαβαίνουμε άμεσα. Εμφανίζεται τη στιγμή που προσπαθούμε να χαλαρώσουμε και να κοιμηθούμε, ακριβώς όταν όλα γύρω μας ησυχάζουν. Αντί όμως να μας παρασύρει ο ύπνος, το μυαλό αρχίζει να τρέχει – σκέψεις, φόβοι και ανασφάλειες κάνουν την εμφάνισή τους, και η ησυχία της νύχτας γίνεται το σκηνικό για μια σιωπηλή μάχη.

Πολλοί ενήλικες, έφηβοι αλλά και παιδιά βιώνουν τέτοιες στιγμές έντονης αγωνίας και ταραχής. Οι κρίσεις άγχους που σχετίζονται με τον ύπνο, είτε συμβαίνουν πριν κοιμηθούμε είτε μας ξυπνούν απότομα μέσα στη νύχτα, επηρεάζουν τη σωματική και ψυχική μας υγεία, οδηγώντας συχνά σε αϋπνία, εξάντληση και διαρκές στρες.

Πώς εκδηλώνεται το νυχτερινό άγχος;

Το νυχτερινό άγχος μπορεί να εμφανιστεί με τρεις βασικούς τρόπους:

1. Άγχος πριν τον ύπνο

Λίγο πριν κοιμηθούμε, όταν χαλαρώνουμε, εμφανίζονται σκέψεις που μας ανησυχούν: εκκρεμότητες, ενοχές, φόβοι για το αύριο ή επαναλαμβανόμενα σενάρια. Αυτές οι σκέψεις οδηγούν σε σωματικές εκδηλώσεις άγχους, όπως:

• Σφίξιμο στο στήθος ή στο στομάχι
• Κόμπος στον λαιμό
• Δύσπνοια
• Ταχυπαλμία
• Τρέμουλο

Το άτομο δεν μπορεί να χαλαρώσει, σηκώνεται από το κρεβάτι, καθυστερεί τον ύπνο του και μπαίνει σε έναν φαύλο κύκλο που οδηγεί σε χρόνιο πρόβλημα ύπνου.

2. Κρίσεις άγχους στη διάρκεια της νύχτας

Άλλες φορές, το άτομο ξυπνάει απότομα μέσα στη νύχτα, με καρδιοχτύπι, ιδρώτα, αίσθημα πνιγμού και απόλυτη σύγχυση. Δεν καταλαβαίνει τι συμβαίνει, πανικοβάλλεται και δυσκολεύεται να ηρεμήσει. Είναι μια εξαιρετικά τρομακτική εμπειρία που επαναλαμβάνεται και δημιουργεί φόβο απέναντι στον ίδιο τον ύπνο.

3. Πρόωρη αφύπνιση με άγχος

Το άτομο ξυπνά πολύ νωρίτερα από την επιθυμητή ώρα, χωρίς να μπορεί να ξανακοιμηθεί. Συχνά νιώθει ότι κάτι κακό πρόκειται να συμβεί ή ότι η μέρα ξεκινά στραβά. Το αίσθημα αγωνίας μπορεί να διαρκέσει ώρες, συνοδευόμενο από κόπωση και συναισθηματική ένταση.

Συμπτώματα νυχτερινού άγχους

Τα συμπτώματα μοιάζουν με αυτά μιας κρίσης πανικού:

• Απότομο ξύπνημα
• Εφίδρωση
• Ταχυκαρδία
• Αίσθηση πνιγμού
• Τρέμουλο
• Αίσθημα επικείμενου θανάτου
• Ναυτία
• Πόνος στο στήθος ή στο στομάχι
• Έντονες σκέψεις ή εφιάλτες
• Απώλεια ελέγχου

Τι προκαλεί το νυχτερινό άγχος;

Οι αιτίες μπορεί να είναι πολλαπλές και πολυπαραγοντικές:

• Ψυχολογικό στρες: εντάσεις στην εργασία ή στην προσωπική ζωή
• Τραυματικές εμπειρίες: μετατραυματικό στρες, βίαια γεγονότα
• Κακές συνήθειες ύπνου: υπερβολική χρήση οθονών, κατανάλωση καφεΐνης ή αλκοόλ
• Φάρμακα ή ουσίες: που διαταράσσουν τον ύπνο ή προκαλούν κρίσεις λόγω στέρησης
• Άλλες παθήσεις: όπως άπνοια ύπνου, που μπορεί να μιμούνται κρίσεις άγχους

Τι μπορείτε να κάνετε για να το αντιμετωπίσετε;

Βελτιώστε την υγιεινή του ύπνου

• Τρώτε ελαφριά το βράδυ και αποφύγετε αλκοόλ/καφεΐνη μετά το απόγευμα
• Αποφύγετε τις οθόνες πριν τον ύπνο
• Κρατήστε ένα ήρεμο, δροσερό και σκοτεινό υπνοδωμάτιο
• Διατηρείτε σταθερό ωράριο ύπνου
• Καταγράψτε τις σκέψεις σας σε ένα ημερολόγιο πριν κοιμηθείτε

Χρησιμοποιήστε τεχνικές χαλάρωσης

• Ασκήσεις αναπνοής (όπως η συνοχή καρδιάς)
• Οραματισμός θετικών εικόνων (εικονική μεταφορά σε ευχάριστα μέρη)
• Διαλογισμός, γιόγκα ή ελαφριά μουσική

Αναζητήστε επαγγελματική υποστήριξη

Αν οι κρίσεις είναι επαναλαμβανόμενες και επηρεάζουν την καθημερινότητα:

• Επισκεφθείτε ψυχολόγο ή ψυχίατρο για διάγνωση
• Σε ορισμένες περιπτώσεις προτείνεται φαρμακευτική αγωγή (αγχολυτικά ή αντικαταθλιπτικά)
• Οι γνωσιακές-συμπεριφορικές θεραπείες (CBT) έχουν αποδεδειγμένα αποτελέσματα

Αντιμετώπιση της κρίσης τη στιγμή που συμβαίνει

• Αναγνωρίστε ότι πρόκειται για κρίση και όχι για κάτι επικίνδυνο
• Σηκωθείτε, πιείτε λίγο νερό, βάλτε δροσερό νερό στο πρόσωπό σας
• Επιστρέψτε στο κρεβάτι και επικεντρωθείτε στην αναπνοή σας
• Μιλήστε στον εαυτό σας με ηρεμία, χρησιμοποιώντας θετικές φράσεις

Συνολικά

Το νυχτερινό άγχος δεν είναι απλώς μια “κακή νύχτα” – είναι ένα σοβαρό σύμπτωμα που επηρεάζει τη ζωή, την υγεία και την ευεξία σας. Ευτυχώς, υπάρχουν πολλές πρακτικές και θεραπευτικές προσεγγίσεις για να το αντιμετωπίσετε. Το πρώτο βήμα είναι η αναγνώριση του προβλήματος και η αναζήτηση υποστήριξης, γιατί ο ποιοτικός ύπνος δεν είναι πολυτέλεια – είναι ανάγκη.