Η σιδηροπενική αναιμία είναι μία από τις πιο συχνές μορφές αναιμίας και συνήθως εξελίσσεται σιωπηλά, χωρίς εμφανή συμπτώματα στην αρχή. Αυτό συμβαίνει επειδή εγκαθίσταται σταδιακά, και ο οργανισμός έχει την ικανότητα να την αντέχει για ένα διάστημα. Πολλές φορές, αποκαλύπτεται τυχαία, μέσα από έναν αιματολογικό έλεγχο που γίνεται για άλλους λόγους.
Συμπτώματα της σιδηροπενικής αναιμίας
Όταν η μείωση της αιμοσφαιρίνης επιδεινώνεται, μπορεί να παρουσιαστούν διάφορα συμπτώματα:
- Γενικά συμπτώματα αναιμίας: χλωμάδα, κόπωση, δύσπνοια κατά την άσκηση, πονοκέφαλοι, ζαλάδες, ίλιγγος, αίσθημα αδυναμίας όταν σηκώνεται κανείς από καθιστή θέση.
- Συμπτώματα από την έλλειψη σιδήρου: ξηροδερμία, εύθραυστα νύχια, ξηρά και αδύναμα μαλλιά.
Σε περίπτωση εμφάνισης τέτοιων συμπτωμάτων, είναι απαραίτητη η επίσκεψη στον θεράποντα ιατρό.
Η διάγνωση της σιδηροπενικής αναιμίας
Η διάγνωση γίνεται μέσω αιματολογικού ελέγχου. Ο γιατρός προχωρά σε μια σειρά εξετάσεων που περιλαμβάνουν:
Μέτρηση αιμοσφαιρίνης (Hb)
Η αιμοσφαιρίνη είναι η βασική παράμετρος για τη διάγνωση της αναιμίας. Τα φυσιολογικά επίπεδα ποικίλλουν ανάλογα με την ηλικία και το φύλο:
- Άνδρες: ≥130 g/l
- Γυναίκες: ≥120 g/l
- Έγκυες γυναίκες (2ο τρίμηνο και μετά): ≥105 g/l
- Παιδιά: ποικίλει ανά ηλικία, π.χ. νεογνά 150-180 g/l
Τιμές κάτω από αυτές υποδεικνύουν αναιμία.
Αιματοκρίτης – αριθμός και μορφολογία των ερυθρών αιμοσφαιρίων
- Μέσος όγκος ερυθρών αιμοσφαιρίων (VGM): Σε σιδηροπενική αναιμία είναι μειωμένος – αναιμία μικροκυτταρική.
- Μέση συγκέντρωση αιμοσφαιρίνης στα ερυθρά (CCMH): Είναι επίσης χαμηλή – αναιμία υποχρωμική.
Επίπεδα φερριτίνης
Η φερριτίνη είναι η πρωτεΐνη αποθήκευσης του σιδήρου. Χαμηλά επίπεδα (κάτω από 20 ng/ml στις γυναίκες και κάτω από 30 ng/ml στους άνδρες και τις μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες) επιβεβαιώνουν την έλλειψη σιδήρου.
Σημείωση: σε περιπτώσεις φλεγμονών ή λοιμώξεων, η φερριτίνη μπορεί να είναι ψευδώς φυσιολογική ή αυξημένη, χωρίς να αντικατοπτρίζει τις πραγματικές αποθήκες σιδήρου.
Επιπλέον εξετάσεις
- Μέτρηση σιδήρου ορού και τρανσφερρίνης σε επιλεγμένες περιπτώσεις.
- Μέτρηση δικτυοερυθροκυττάρων, που είναι χαμηλή σε σιδηροπενική αναιμία λόγω μειωμένης παραγωγής ερυθρών αιμοσφαιρίων από το μυελό των οστών.
Διερεύνηση της αιτίας της αναιμίας
Αφού επιβεβαιωθεί η αναιμία λόγω έλλειψης σιδήρου, ο γιατρός ερευνά την αιτία της:
- Διατροφικές συνήθειες: Ανεπαρκής πρόσληψη σιδήρου μέσω της διατροφής.
- Απώλειες αίματος: Φανερές ή αφανείς, που μπορεί να σχετίζονται με το γαστρεντερικό, το ουροποιητικό ή το γυναικολογικό σύστημα.
Οι απαραίτητες εξετάσεις μπορεί να περιλαμβάνουν:
- Έλεγχο αίματος στα κόπρανα και στα ούρα
- Γυναικολογική εξέταση
- Ενδοσκοπικό έλεγχο (γαστροσκόπηση, κολονοσκόπηση)
- Υπερηχογράφημα κοιλίας
Σε πιο σύνθετες περιπτώσεις, απαιτείται συνεργασία με ειδικούς, όπως γυναικολόγο, γαστρεντερολόγο ή ουρολόγο.
Κλείσιμο
Η σιδηροπενική αναιμία, αν και συχνά σιωπηλή στην αρχή, μπορεί να έχει σημαντικές επιπτώσεις στην υγεία όταν παραμείνει χωρίς διάγνωση και θεραπεία. Ένας απλός αιματολογικός έλεγχος αρκεί για τη διάγνωση, ενώ η έγκαιρη αναγνώριση και αντιμετώπιση της αιτίας της μπορεί να προλάβει σοβαρότερες επιπλοκές.