admin
βήχας είναι ένας φυσικός μηχανισμός άμυνας του οργανισμού. Συνήθως τον συνδέουμε με ιώσεις, γρίπη ή κοινό κρυολόγημα. Όμως, όταν επιμένει για εβδομάδες χωρίς άλλα συμπτώματα ή εμφανίζεται χωρίς προφανή λόγο, μπορεί να υποδηλώνει κάτι πιο σοβαρό ή χρόνιο.
Πότε ένας βήχας δεν είναι φυσιολογικός
Ο επίμονος βήχας – δηλαδή που διαρκεί πάνω από 3 εβδομάδες – χωρίς πυρετό, ρινική καταρροή ή πονόλαιμο, δεν πρέπει να θεωρείται “απλό υπόλοιπο κρυολογήματος”.
Ειδικά αν:
- Είναι ξηρός, χωρίς φλέγματα
- Σε ξυπνάει τη νύχτα
- Συνοδεύεται από δύσπνοια ή πόνο στο στήθος
- Υπάρχει βραχνάδα ή αίσθημα κόμπου στον λαιμό
- Παρατηρείς αίμα στα πτύελα
Πιθανές αιτίες χρόνιου βήχα χωρίς ίωση
1. Γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση (GERD)
Οξέα από το στομάχι ανεβαίνουν προς τον οισοφάγο και προκαλούν:
- Βήχα, ειδικά μετά το φαγητό ή όταν ξαπλώνεις
- Κάψιμο στο στήθος
- Βραχνάδα
Ακόμη και χωρίς κάψιμο, ο «σιωπηλός» τύπος παλινδρόμησης προκαλεί χρόνιο βήχα.
2. Άσθμα
Δεν συνοδεύεται πάντα από συριγμό. Υπάρχει μορφή άσθματος όπου το μοναδικό σύμπτωμα είναι ο βήχας, ειδικά:
- Τις νυχτερινές ώρες
- Κατά την άσκηση
- Με την έκθεση σε κρύο αέρα ή αλλεργιογόνα
3. Μεταλοιμώδης βήχας
Μετά από λοίμωξη του αναπνευστικού, ο βήχας μπορεί να επιμείνει για εβδομάδες, ακόμη κι αν έχεις αναρρώσει πλήρως. Οφείλεται στην ευαισθησία των βρόγχων.
4. Χρόνια ρινίτιδα ή αλλεργίες
Η μετα-ρινική καταρροή (postnasal drip) είναι συχνή αιτία:
- Νιώθεις ότι “τρέχει” κάτι στο πίσω μέρος του λαιμού
- Καθαρίζεις συχνά τον λαιμό
- Έχεις ερεθισμό ή ήπιο βήχα, ιδιαίτερα ξαπλωμένος
5. Λήψη φαρμάκων
Ορισμένα αντιυπερτασικά, όπως οι αναστολείς ACE (π.χ. εναλαπρίλη, ραμιπρίλη), προκαλούν ξηρό βήχα ως παρενέργεια, που υποχωρεί μόνο όταν διακοπεί το φάρμακο.
6. Χρόνια βρογχίτιδα ή ΧΑΠ
Συχνότερη σε καπνιστές ή πρώην καπνιστές. Ο βήχας:
- Είναι καθημερινός και παραγωγικός
- Συνοδεύεται από δύσπνοια με την πάροδο του χρόνου
- Μπορεί να μην υπάρχει εμφανής λοίμωξη
7. Καρκίνος του πνεύμονα (σε σπάνιες περιπτώσεις)
Όταν ο βήχας:
- Είναι επίμονος και χειροτερεύει με τον καιρό
- Συνοδεύεται από αιμόπτυση, απώλεια βάρους ή κόπωση
- Δεν υποχωρεί με καμία αγωγή
πρέπει να αποκλείεται με απεικονιστικές εξετάσεις, ειδικά σε καπνιστές άνω των 40 ετών.
Πότε να απευθυνθείς σε γιατρό
Ο συνεχόμενος βήχας απαιτεί αξιολόγηση, ιδιαίτερα αν:
- Διαρκεί πάνω από 3 εβδομάδες
- Συνοδεύεται από δύσπνοια, βραχνάδα ή αίμα
- Δεν βελτιώνεται με απλά μέτρα ή σιρόπια
- Επηρεάζει την καθημερινότητά σου ή τον ύπνο σου
Ο γιατρός μπορεί να προτείνει:
- Ακτινογραφία θώρακος
- Σπιρομέτρηση (έλεγχος αναπνευστικής λειτουργίας)
- Γαστροσκόπηση (αν υπάρχει υποψία παλινδρόμησης)
- Εξετάσεις αίματος ή αλλεργιολογικές δοκιμές
Τι μπορείς να κάνεις
Εκτός από την ιατρική αξιολόγηση, μπορείς να βοηθήσεις με:
- Αποφυγή καπνού και ερεθιστικών ουσιών
- Χρήση υγραντήρα στον χώρο ύπνου
- Ανύψωση κεφαλής στο κρεβάτι, αν έχεις παλινδρόμηση
- Αποφυγή βαριών γευμάτων πριν τον ύπνο
- Ενυδάτωση και χλιαρά ροφήματα για καταπράυνση του λαιμού
ΠΡΟΣΟΧΗ: Το άρθρο αυτό έχει ενημερωτικό χαρακτήρα και δεν αντικαθιστά ιατρική γνωμάτευση. Αν έχεις επίμονο βήχα χωρίς εμφανή αιτία, συμβουλέψου γιατρό για ακριβή διάγνωση και κατάλληλη θεραπεία.
