admin
Πολλοί άνθρωποι ανακαλύπτουν τυχαία, μέσω αιματολογικών εξετάσεων, ότι έχουν «στίγμα μεσογειακής αναιμίας». Συχνά συνοδεύεται από απορίες και ανησυχία, ειδικά όταν ο αιματοκρίτης εμφανίζεται χαμηλός. Είναι όμως πάντα ανησυχητικό; Πότε χρειάζεται παρέμβαση;
Ας δούμε τι ακριβώς σημαίνει το στίγμα της μεσογειακής αναιμίας, πώς σχετίζεται με τον αιματοκρίτη και τι πρέπει να γνωρίζεις αν ανήκεις σε αυτή την ομάδα.
Τι είναι το στίγμα μεσογειακής αναιμίας
Το στίγμα μεσογειακής αναιμίας, ή αλλιώς φορεία β-θαλασσαιμίας, αφορά άτομα που φέρουν ένα μεταλλαγμένο γονίδιο για την παραγωγή της αιμοσφαιρίνης.
Σημαντικά σημεία:
- Τα άτομα με στίγμα δεν πάσχουν από τη νόσο (δηλαδή δεν έχουν μεσογειακή αναιμία).
- Είναι γενετικοί φορείς: αν και συνήθως δεν έχουν σοβαρά συμπτώματα, μπορούν να μεταβιβάσουν το γονίδιο στους απογόνους τους.
- Η διάγνωση γίνεται μέσω ηλεκτροφόρησης αιμοσφαιρίνης και γενετικών εξετάσεων.
Το στίγμα είναι συχνό στις χώρες της Μεσογείου, συμπεριλαμβανομένης της Ελλάδας.
Πώς επηρεάζει τον αιματοκρίτη
Ο αιματοκρίτης είναι η μέτρηση του ποσοστού του όγκου του αίματος που καταλαμβάνουν τα ερυθρά αιμοσφαίρια. Σε άτομα με στίγμα, παρατηρείται συχνά χαμηλότερος από το μέσο όρο αιματοκρίτης.
Γιατί συμβαίνει αυτό:
- Το γονίδιο της β-θαλασσαιμίας προκαλεί ελαφρά μικροκυττάρωση, δηλαδή μικρότερα ερυθρά αιμοσφαίρια.
- Ο αριθμός των ερυθρών αιμοσφαιρίων μπορεί να είναι φυσιολογικός ή αυξημένος, αλλά λόγω του μικρότερου μεγέθους τους ο αιματοκρίτης φαίνεται χαμηλότερος.
- Η αιμοσφαιρίνη επίσης ενδέχεται να βρίσκεται στα κατώτερα φυσιολογικά επίπεδα.
Τυπικές τιμές σε άτομα με στίγμα:
- Αιματοκρίτης: 32%-38% (ανάλογα με το φύλο και την ηλικία)
- Αιμοσφαιρίνη: ελαφρώς μειωμένη ή φυσιολογική
- MCV (μέσος όγκος ερυθρών αιμοσφαιρίων): μειωμένος
- MCH (μέση περιεκτικότητα αιμοσφαιρίνης στα ερυθρά): μειωμένη
Αυτό σημαίνει ότι ένα άτομο με στίγμα μπορεί να έχει χαμηλό αιματοκρίτη χωρίς να έχει αναιμία ή πρόβλημα υγείας.
Πότε είναι φυσιολογικό και πότε χρειάζεται διερεύνηση
Δεν είναι όλες οι περιπτώσεις χαμηλού αιματοκρίτη ίδιες. Σε άτομα με γνωστό στίγμα:
Φυσιολογικό:
- Ο αιματοκρίτης παραμένει σχετικά σταθερός με την πάροδο του χρόνου.
- Δεν υπάρχουν συμπτώματα όπως κόπωση, αδυναμία ή ζάλη.
- Ο σίδηρος και οι αποθήκες του (φερριτίνη) είναι φυσιολογικοί.
Προβληματικό και χρήζει διερεύνησης όταν:
- Ο αιματοκρίτης μειώνεται απότομα ή περισσότερο από τις αναμενόμενες τιμές.
- Υπάρχουν συμπτώματα αναιμίας (έντονη κόπωση, ωχρότητα, δύσπνοια).
- Συνυπάρχει έλλειψη σιδήρου (χαμηλή φερριτίνη).
- Εμφανίζονται άλλες ανωμαλίες στις αιματολογικές εξετάσεις.
Σε αυτές τις περιπτώσεις πρέπει να αποκλειστούν άλλες αιτίες αναιμίας, όπως:
- Έλλειψη σιδήρου
- Χρόνια φλεγμονή
- Αιμορραγία
- Άλλες αιματολογικές διαταραχές
Τι πρέπει να προσέχεις αν έχεις στίγμα μεσογειακής αναιμίας
Αν έχεις διαγνωστεί με στίγμα, μπορείς να διατηρήσεις πολύ καλή ποιότητα ζωής. Παρόλα αυτά, υπάρχουν ορισμένα σημεία που χρειάζονται προσοχή:
- Τακτικός έλεγχος: έλεγχος αιματοκρίτη και σιδήρου τουλάχιστον μία φορά το χρόνο.
- Αποφυγή άσκοπης λήψης σιδήρου: η λήψη συμπληρωμάτων σιδήρου χωρίς ιατρική ένδειξη μπορεί να είναι βλαβερή.
- Συμβουλευτική σε περίπτωση εγκυμοσύνης: ο προγεννητικός έλεγχος είναι απαραίτητος για να διαπιστωθεί αν ο σύντροφος φέρει επίσης το στίγμα.
- Ενημέρωση γιατρού: ενημέρωνε πάντα τον γιατρό σου ότι έχεις στίγμα, ώστε να αξιολογεί σωστά τις αιματολογικές εξετάσεις.
Το στίγμα δεν είναι ασθένεια
Τέλος, είναι σημαντικό να τονιστεί ότι:
- Το στίγμα δεν είναι ασθένεια.
- Δεν εξελίσσεται σε μεσογειακή αναιμία.
- Δεν επηρεάζει την καθημερινότητα, την εργασία ή τη φυσική δραστηριότητα.
- Ο χαμηλός αιματοκρίτης που συνοδεύει το στίγμα είναι φυσιολογικό εύρημα και όχι ένδειξη προβλήματος, εκτός αν συνυπάρχουν άλλες παθολογικές καταστάσεις.
Με σωστή ενημέρωση και τακτική παρακολούθηση, τα άτομα με στίγμα μπορούν να ζουν απολύτως φυσιολογικά.
