Πρώτες βοήθειες: Ο βασικός οδηγός για αντιμετώπιση έκτακτων περιστατικών

Γνωρίζοντας τις βασικές πρώτες βοήθειες, μπορείτε να σώσετε ζωές και να μειώσετε τη σοβαρότητα ενός τραυματισμού ή μιας κρίσιμης κατάστασης, μέχρι να φτάσει επαγγελματική βοήθεια. Στην Ελλάδα, τα πιο συχνά περιστατικά που απαιτούν άμεση επέμβαση είναι τραυματισμοί, εγκαύματα, λιποθυμίες, αλλεργικές αντιδράσεις και πνιγμοί. Ο παρακάτω οδηγός παρέχει πρακτικές συμβουλές για άμεση και ασφαλή δράση.

Τι πρέπει να κάνετε πρώτα σε κάθε περιστατικό

1. Διατηρήστε ψυχραιμία
2. Βεβαιωθείτε ότι είστε ασφαλείς πριν πλησιάσετε
3. Καλέστε το 166 (ή το 112) για επείγουσα βοήθεια
4. Εκτιμήστε την κατάσταση του ατόμου (συνείδηση, αναπνοή, αιμορραγία)
5. Εφαρμόστε τις κατάλληλες πρώτες βοήθειες μέχρι να φτάσουν οι διασώστες

Λιποθυμία ή απώλεια συνείδησης

Τι να κάνετε:

• Βάλτε το άτομο να ξαπλώσει ανάσκελα με τα πόδια ελαφρώς σηκωμένα
• Ανοίξτε το κολάρο, κουμπιά ή ζώνες για ευκολία στην αναπνοή
• Ελέγξτε αν αναπνέει – εάν όχι, ξεκινήστε ΚΑΡΠΑ
• Αν ανακτήσει τις αισθήσεις, κρατήστε το ξαπλωμένο και παρακολουθήστε

Πνιγμός – απόφραξη αεραγωγού

Τι να κάνετε (σε ενήλικες ή παιδιά >1 έτους):

1. Ζητήστε να βήξει δυνατά αν μπορεί
2. Αν δεν βγαίνει ήχος:
   • 5 χτυπήματα στην πλάτη, ανάμεσα στις ωμοπλάτες
   • 5 πιέσεις Heimlich (πίσω αγκάλιασμα με πίεση προς τα μέσα και πάνω στην κοιλιά)
3. Επαναλάβετε εναλλάξ μέχρι να βγει το αντικείμενο ή χάσει τις αισθήσεις
4. Αν λιποθυμήσει: ξεκινήστε ΚΑΡΠΑ και καλέστε άμεσα το 166

Καρδιοαναπνευστική αναζωογόνηση (ΚΑΡΠΑ)

Βήματα:

• Ελέγξτε αντιδράσεις και αναπνοή
• Καλέστε 166 / 112
• Ξεκινήστε 30 θωρακικές συμπιέσεις (ρυθμός: 100-120/λεπτό)
• Ακολουθούν 2 εμφυσήσεις στόμα με στόμα
• Επαναλάβετε 30:2 μέχρι να έρθει βοήθεια ή το άτομο να ανταποκριθεί

Αν δεν γνωρίζετε εμφυσήσεις: συνεχίστε μόνο με συμπιέσεις

Αιμορραγία

Τι να κάνετε:

• Πίεση με καθαρό ύφασμα ή γάζα στο σημείο της αιμορραγίας
• Σήκωμα του τραυματισμένου μέλους αν είναι δυνατό
• Μην αφαιρείτε αντικείμενα (π.χ. γυαλί) αν είναι σφηνωμένα στο τραύμα
• Αν η αιμορραγία δεν σταματά, συνεχίστε την πίεση και καλέστε βοήθεια

Εγκαύματα

Τι να κάνετε:

• Ρίξτε δροσερό νερό στην περιοχή για 10-15 λεπτά
• Μην σπάτε φουσκάλες
• Μην βάλετε λάδι, πάγο ή οδοντόκρεμα
• Καλύψτε με καθαρή αποστειρωμένη γάζα
• Ζητήστε ιατρική βοήθεια για εκτεταμένα ή βαθιά εγκαύματα

Κατάγματα – διαστρέμματα

Τι να κάνετε:

• Ακινητοποιήστε το μέλος χωρίς να το μετακινήσετε
• Αν υπάρχει παραμόρφωση, μην προσπαθήσετε να το ισιώσετε
• Εφαρμόστε πάγο εξωτερικά (πάνω από ύφασμα)
• Μεταφέρετε το άτομο με προσοχή ή περιμένετε ασθενοφόρο

Τσιμπήματα ή αλλεργική αντίδραση

Τι να κάνετε:

• Αφαιρέστε το κεντρί (αν φαίνεται) χωρίς να πιέσετε
• Εφαρμόστε πάγο για το πρήξιμο
• Αν υπάρχουν δυσκολία στην αναπνοή, πρήξιμο στο πρόσωπο ή λιποθυμία, καλέστε άμεσα το 166 – είναι σοβαρή αλλεργική αντίδραση (αναφυλαξία)
• Αν υπάρχει ένεση αδρεναλίνης (EpiPen), χρησιμοποιήστε τη

Επιληπτική κρίση

Τι να κάνετε:

• Μην προσπαθήσετε να τον συγκρατήσετε
• Μαξιλάρι ή ρούχο κάτω από το κεφάλι για προστασία
• Απομακρύνετε επικίνδυνα αντικείμενα
• Μην βάλετε τίποτα στο στόμα του ατόμου
• Μετά την κρίση, τοποθετήστε τον σε πλάγια θέση ασφάλειας
• Αν διαρκεί πάνω από 5 λεπτά ή είναι η πρώτη κρίση, καλέστε 166

Δηλητηρίαση

Τι να κάνετε:

• Καλέστε άμεσα το Κέντρο Δηλητηριάσεων (210 7793777)
• Μην προκαλείτε εμετό
• Φυλάξτε τη συσκευασία ή δείγμα του προϊόντος για το νοσοκομείο
• Μην δώσετε υγρά, γάλα ή αντίδοτα χωρίς οδηγία

Τι πρέπει να έχετε στο φαρμακείο πρώτων βοηθειών

• Γάζες, επιδέσμους, τσιρότα
• Αντισηπτικό (οινόπνευμα, betadine)
• Ψαλίδι, τσιμπιδάκι, θερμόμετρο
• Επίθεμα ψύξης / θερμοφόρα
• Αντιισταμινικό σιρόπι ή δισκία
• Απλό αναλγητικό
• Επικαιροποιημένη λίστα με αριθμούς έκτακτης ανάγκης