Προστασία από την ηλιακή ακτινοβολία: Πρόληψη του καρκίνου του δέρματος και της γήρανσης

Η έκθεση στον ήλιο είναι απαραίτητη για τη σύνθεση της βιταμίνης D και τη γενική ευεξία. Ωστόσο, η υπερβολική και απροστάτευτη έκθεση στην ηλιακή ακτινοβολία μπορεί να έχει σοβαρές συνέπειες, όπως η πρόωρη γήρανση του δέρματος, τα εγκαύματα και – πιο ανησυχητικά – η εμφάνιση καρκίνου του δέρματος.

Η σωστή ηλιοπροστασία είναι μια απλή και καθημερινή συνήθεια που μπορεί να σώσει ζωές. Μάθε τι ακριβώς προκαλεί ο ήλιος στο δέρμα και πώς μπορείς να προστατευτείς αποτελεσματικά.

Τι είναι η υπεριώδης ακτινοβολία (UV);

Η ηλιακή ακτινοβολία αποτελείται από διάφορα είδη φωτός, αλλά οι πιο βλαβερές για το δέρμα είναι:

• UVB: προκαλεί εγκαύματα, επηρεάζει την επιφανειακή στοιβάδα του δέρματος
• UVA: διεισδύει βαθύτερα, προκαλεί πρόωρη γήρανση και βλάβες στο DNA των κυττάρων
• Και οι δύο συμβάλλουν στην εμφάνιση καρκίνου του δέρματος

Επιπτώσεις της ηλιακής ακτινοβολίας στο δέρμα

1. Καρκίνος του δέρματος

Η έκθεση στον ήλιο χωρίς προστασία αυξάνει τον κίνδυνο για:

• Βασικοκυτταρικό καρκίνωμα (το πιο συχνό και λιγότερο επιθετικό)
• Ακανθοκυτταρικό καρκίνωμα
• Μελάνωμα: η πιο επικίνδυνη μορφή, με ταχύτερη εξάπλωση

Ο καρκίνος του δέρματος μπορεί να εμφανιστεί χρόνια μετά από την επαναλαμβανόμενη έκθεση.

2. Φωτογήρανση

Η συνεχής έκθεση στον ήλιο είναι η νούμερο ένα αιτία πρόωρης γήρανσης.

Σημάδια:

• Ρυτίδες
• Κηλίδες (πανάδες, δυσχρωμίες)
• Χαλάρωση
• Τραχιά υφή δέρματος

3. Φωτοευαισθησίες και φλεγμονές

Ορισμένοι άνθρωποι παρουσιάζουν αλλεργικές αντιδράσεις στον ήλιο ή φλεγμονές, ιδίως μετά τη χρήση συγκεκριμένων φαρμάκων ή καλλυντικών.

Πρακτικοί τρόποι ηλιοπροστασίας

1. Αντηλιακό κάθε μέρα – όχι μόνο στην παραλία

• Επίλεξε αντηλιακό με SPF τουλάχιστον 30
• Για πρόσωπο, προτίμησε ευρέως φάσματος (UVA και UVB)
• Εφάρμοσε 30 λεπτά πριν την έκθεση και ανανέωνε κάθε 2 ώρες
• Μη ξεχνάς: αυτιά, αυχένα, χείλη, ράχη χεριών

2. Ρούχα με φυσική προστασία

• Φόρεσε ελαφριά, μακριά ρούχα από βαμβάκι ή λινό
• Καπέλο με φαρδύ γείσο
• Γυαλιά ηλίου με προστασία UV400

3. Αποφυγή έκθεσης στις ώρες αιχμής

• Απόφυγε την παρατεταμένη παραμονή στον ήλιο 11:00-16:00
• Αναζήτησε σκιά ή χρησιμοποίησε ομπρέλα

4. Φροντίδα μετά τον ήλιο

• Ενυδάτωσε το δέρμα με after sun ή αλόη βέρα
• Πίνε αρκετό νερό για να ενισχύσεις την ανάπλαση
• Απόφυγε προϊόντα με αλκοόλ ή αρώματα που ερεθίζουν

Αντιοξειδωτικά και διατροφή για εσωτερική προστασία

Ορισμένα συστατικά ενισχύουν την αντοχή του δέρματος απέναντι στη UV ακτινοβολία:

• Β-καροτένιο: καρότο, γλυκοπατάτα
• Λυκοπένιο: ντομάτα, καρπούζι
• Βιταμίνη C και Ε: εσπεριδοειδή, ξηροί καρποί
• Πολυφαινόλες: πράσινο τσάι, ρόδι, μούρα

Η σωστή διατροφή δεν αντικαθιστά το αντηλιακό, αλλά το συμπληρώνει.

Πότε να επισκεφθείς δερματολόγο

• Αν δεις νέα ή μεταβαλλόμενα σημάδια ή ελιές
• Αν μια πληγή δεν επουλώνεται
• Αν έχεις οικογενειακό ιστορικό μελανώματος ή άλλου καρκίνου δέρματος
• Για ετήσιο δερματολογικό έλεγχο σπίλων

Μύθοι που πρέπει να σταματήσουμε να πιστεύουμε

❌ «Αν μαυρίσω δεν καίγομαι»
✔️ Το μαύρισμα είναι ένδειξη δερματικής βλάβης, όχι προστασίας

❌ «Το αντηλιακό χρειάζεται μόνο όταν έχει ήλιο»
✔️ Οι UVA διαπερνούν τα σύννεφα και τα τζάμια

❌ «Όσο πιο υψηλό SPF, τόσο λιγότερο χρειάζεται ανανέωση»
✔️ Το SPF δεν καθορίζει τη διάρκεια προστασίας, η ανανέωση παραμένει απαραίτητ