Προληπτικές εξετάσεις για γυναίκες: τι πρέπει να περιλαμβάνουν και πότε να τις κάνετε

Η υγεία της γυναίκας επηρεάζεται από ποικίλους παράγοντες, όπως οι ορμονικές αλλαγές, η εγκυμοσύνη, η εμμηνόπαυση και η καθημερινή επιβάρυνση. Γι’ αυτό και οι προληπτικές εξετάσεις παίζουν κρίσιμο ρόλο στη διατήρηση της καλής υγείας και την πρόληψη σοβαρών παθήσεων. Η έγκαιρη διάγνωση μπορεί να σώσει ζωές, ειδικά σε περιπτώσεις όπως ο καρκίνος του μαστού ή του τραχήλου της μήτρας.

Βασικές γενικές εξετάσεις για όλες τις ηλικίες

Αιματολογικές εξετάσεις

• γενική αίματος
• γλυκόζη νηστείας
• χοληστερίνη (ολική, HDL, LDL)
• τριγλυκερίδια
• σίδηρος και φερριτίνη
• έλεγχος θυρεοειδούς (TSH, T3, T4)

Μέτρηση πίεσης και σακχάρου

Η αρτηριακή πίεση και το σακχαρώδες αίματος πρέπει να παρακολουθούνται ετησίως, καθώς επηρεάζονται από ορμόνες, άγχος και κληρονομικούς παράγοντες.

Δείκτης μάζας σώματος (BMI) και περίμετρος μέσης

Ο έλεγχος του βάρους και της κατανομής λίπους βοηθά στην πρόληψη διαβήτη, καρδιοπαθειών και μεταβολικού συνδρόμου.

Προληπτικές εξετάσεις ανά ηλικία

Από 20 έως 39 ετών

• τεστ Παπανικολάου: μία φορά τον χρόνο ή κάθε 2-3 χρόνια ανάλογα με τα αποτελέσματα
• ψηλάφηση μαστών: από την ίδια τη γυναίκα κάθε μήνα και από γιατρό κάθε χρόνο
• υπέρηχος μαστών: κάθε 1-2 χρόνια, ειδικά αν υπάρχει οικογενειακό ιστορικό
• γυναικολογικός έλεγχος: με διακολπικό υπέρηχο και εξέταση τραχήλου
• γενικές εξετάσεις αίματος και ούρων: ετησίως
• εξέταση για σεξουαλικά μεταδιδόμενα νοσήματα, εφόσον κριθεί απαραίτητο

Από 40 έως 49 ετών

• όλα τα παραπάνω, και επιπλέον:
• μαστογραφία: κάθε 1-2 χρόνια (ανάλογα με το οικογενειακό ιστορικό)
• μέτρηση οστικής πυκνότητας, κυρίως σε γυναίκες με προδιάθεση για οστεοπόρωση
• έλεγχος θυρεοειδούς: πιο τακτικός λόγω αυξημένων πιθανοτήτων για διαταραχές
• έλεγχος ηπατικής/νεφρικής λειτουργίας και ηλεκτρολυτών

Από 50 ετών και άνω

• μαστογραφία: κάθε χρόνο
• τεστ Παπ και HPV-DNA: κάθε 3-5 χρόνια ανάλογα με το ιστορικό
• κολονοσκόπηση: κάθε 5-10 χρόνια για πρόληψη καρκίνου παχέος εντέρου
• μέτρηση οστικής πυκνότητας: κάθε 2-3 χρόνια
• καρδιολογικός έλεγχος: ηλεκτροκαρδιογράφημα, triplex καρδιάς και τεστ κοπώσεως
• ορμονολογικός έλεγχος: ιδιαίτερα κατά την εμμηνόπαυση (οιστρογόνα, FSH, LH)
• έλεγχος ακοής και όρασης: κάθε 2 χρόνια

Ειδικές εξετάσεις ανά περίπτωση

Ανάλογα με το οικογενειακό ιστορικό και τον τρόπο ζωής, μπορεί να χρειαστούν:

• γενετικός έλεγχος BRCA1 και BRCA2 (σε περιπτώσεις οικογενειακού ιστορικού καρκίνου μαστού/ωοθηκών)
• δοκιμασίες για αυτοάνοσα νοσήματα, αν υπάρχουν ενδείξεις
• γαστροσκόπηση, σε περίπτωση χρόνιων πεπτικών ενοχλήσεων
• καλλιέργεια κολπικού επιχρίσματος, σε περιπτώσεις φλεγμονών ή υποτροπών

Γιατί οι γυναίκες πρέπει να δίνουν προτεραιότητα στην πρόληψη

Πολλές παθήσεις που επηρεάζουν κυρίως τις γυναίκες, όπως:

• ο καρκίνος του μαστού
• οι ορμονικές διαταραχές
• η οστεοπόρωση
• τα αυτοάνοσα νοσήματα

είναι δυνατόν να αντιμετωπιστούν καλύτερα όταν διαγνωστούν σε πρώιμο στάδιο. Η πρόληψη είναι το κλειδί για μακροχρόνια υγεία και ποιότητα ζωής.

Συχνές ερωτήσεις

Πότε να ξεκινήσω το τεστ Παπ;Με την έναρξη της σεξουαλικής ζωής, και επαναλαμβάνεται κάθε 1-3 χρόνια, ανάλογα με τα ευρήματα.

Πρέπει να κάνω εξετάσεις ακόμα κι αν νιώθω υγιής;Ναι. Πολλές παθήσεις, όπως ο καρκίνος ή οι θυρεοειδικές διαταραχές, δεν εμφανίζουν άμεσα συμπτώματα.

Τι γίνεται αν φοβάμαι κάποια διάγνωση;Ο φόβος είναι φυσιολογικός, αλλά η έγκαιρη γνώση σώζει ζωές. Μια απλή εξέταση μπορεί να αποτρέψει σοβαρές καταστάσεις.