Πότε παίρνουμε χάπι για χοληστερίνη;

Η χοληστερίνη, αν και αποτελεί βασικό δομικό στοιχείο του ανθρώπινου οργανισμού, μπορεί υπό προϋποθέσεις να καταστεί επικίνδυνη για την υγεία. Η υπερβολική συγκέντρωσή της στο αίμα, ειδικά της LDL μορφής, αυξάνει σημαντικά τον κίνδυνο εμφάνισης καρδιαγγειακών νοσημάτων. Η απόφαση για την έναρξη θεραπείας δεν είναι μονοδιάστατη και εξαρτάται από πολλούς επιμέρους παράγοντες, οι οποίοι σχετίζονται με το ιατρικό ιστορικό, την ηλικία, τις διατροφικές συνήθειες και τη γενετική προδιάθεση.

Τι είναι η χοληστερίνη και ποιος είναι ο ρόλος της στον οργανισμό

Η χοληστερίνη είναι μια λιπώδης ουσία (λιπίδιο) που παράγεται κυρίως από το ήπαρ και σε μικρότερο βαθμό προσλαμβάνεται μέσω της τροφής. Είναι απαραίτητη για τη δομή των κυτταρικών μεμβρανών, τη σύνθεση ορισμένων ορμονών, καθώς και για τη δημιουργία της βιταμίνης D και των χολικών οξέων που συμμετέχουν στη χώνευση των λιπών.

Υπάρχουν δύο βασικές μορφές χοληστερίνης:

• LDL (Low-Density Lipoprotein): Πρόκειται για τη λεγόμενη «κακή» χοληστερίνη, καθώς η υπερβολική της συγκέντρωση οδηγεί σε εναπόθεση λιπιδίων στα τοιχώματα των αρτηριών, με συνέπεια τη δημιουργία αθηρωματικής πλάκας και στένωση των αγγείων.
• HDL (High-Density Lipoprotein): Γνωστή ως «καλή» χοληστερίνη, η HDL έχει προστατευτικό ρόλο καθώς μεταφέρει την περίσσεια της LDL στο ήπαρ, όπου και διασπάται.

Γιατί είναι επικίνδυνη η υψηλή χοληστερίνη

Η αυξημένη LDL χοληστερίνη μπορεί να συσσωρευτεί στα αγγειακά τοιχώματα και να σχηματίσει αθηρωματικές πλάκες. Οι πλάκες αυτές περιορίζουν τη ροή του αίματος και ενδέχεται να προκαλέσουν στεφανιαία νόσο, στηθάγχη, έμφραγμα του μυοκαρδίου ή αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο. Σύμφωνα με τα στατιστικά, περίπου το 20% του πληθυσμού στη Γαλλία εμφανίζει υψηλά επίπεδα χοληστερίνης, αριθμός που αντικατοπτρίζει την κλίμακα του προβλήματος.

Πότε πρέπει να εξεταστούμε για χοληστερίνη

Η χοληστερίνη αυξάνεται χωρίς να προκαλεί συμπτώματα. Για αυτό και η τακτική αιματολογική εξέταση είναι απαραίτητη, ειδικά μετά την ηλικία των 40 ετών ή σε άτομα με οικογενειακό ιστορικό καρδιοπαθειών. Σε προχωρημένα στάδια, η υπερχοληστερολαιμία μπορεί να εκδηλωθεί με δευτερογενή συμπτώματα όπως πόνο στο στήθος, δύσπνοια ή αίσθημα κόπωσης – σημάδια ενδεχόμενης καρδιακής επιβάρυνσης.

Ποιοι είναι οι βασικοί παράγοντες κινδύνου για υψηλή χοληστερίνη

Η υψηλή χοληστερίνη μπορεί να προκληθεί ή να επιδεινωθεί από τους εξής παράγοντες:

• Ηλικία: Με την πάροδο του χρόνου, τα επίπεδα LDL αυξάνονται φυσιολογικά.
• Φύλο: Οι άνδρες τείνουν να έχουν υψηλότερα επίπεδα LDL σε σύγκριση με τις γυναίκες πριν την εμμηνόπαυση. Μετά την εμμηνόπαυση, η διαφορά αυτή μειώνεται.
• Κληρονομικότητα: Η οικογενής υπερχοληστερολαιμία είναι μια γενετική διαταραχή που οδηγεί σε αυξημένα επίπεδα LDL ανεξαρτήτως διατροφής.
• Παχυσαρκία: Η αυξημένη λιπώδης μάζα συσχετίζεται με ανισορροπία λιπιδίων.
• Κάπνισμα: Οι τοξίνες του καπνού αλλοιώνουν το ενδοθήλιο των αγγείων και μειώνουν την HDL.
• Καθιστική ζωή: Η απουσία άσκησης επιδεινώνει την ισορροπία μεταξύ LDL και HDL.
• Διατροφή: Κατανάλωση πολλών ζωικών λιπών και επεξεργασμένων τροφών συμβάλλει στην αύξηση της LDL.

Πότε ξεκινά η θεραπεία για τη χοληστερίνη

Η απόφαση για έναρξη θεραπείας βασίζεται σε έναν συνδυασμό παραγόντων, και όχι μόνο στο επίπεδο της LDL. Ο επαγγελματίας υγείας θα αξιολογήσει:

• Την ηλικία του ασθενούς
• Τα συνολικά επίπεδα λιπιδίων στο αίμα
• Την παρουσία παραγόντων κινδύνου (όπως υπέρταση, διαβήτης, κάπνισμα)
• Το ιστορικό καρδιαγγειακών παθήσεων

Σε άτομα χωρίς άλλους παράγοντες κινδύνου, μπορεί να δοθεί αρχικά έμφαση στις αλλαγές του τρόπου ζωής. Αν όμως συνυπάρχουν πολλαπλοί κίνδυνοι ή προϋπάρχουσα καρδιοπάθεια, η φαρμακευτική αγωγή θεωρείται απαραίτητη.

Επιλογές θεραπείας: φάρμακα και αλλαγή τρόπου ζωής

Φαρμακευτική αγωγή

Η πιο διαδεδομένη κατηγορία φαρμάκων είναι οι στατίνες, οι οποίες μειώνουν τη σύνθεση χοληστερίνης στο ήπαρ. Άλλα φάρμακα περιλαμβάνουν:

• Φιμπράτες: Κατάλληλες για υψηλά τριγλυκερίδια.
• Αναστολείς απορρόφησης χοληστερίνης: Μειώνουν την απορρόφηση από το έντερο.
• Αναστολείς PCSK9: Νέα κατηγορία φαρμάκων με ισχυρή δράση, κυρίως για άτομα υψηλού κινδύνου.

Οι παρενέργειες περιλαμβάνουν μυαλγίες, πεπτικά προβλήματα ή ηπατικές διαταραχές, γι’ αυτό και η αγωγή πρέπει να χορηγείται υπό τακτική ιατρική παρακολούθηση.

Αλλαγές στον τρόπο ζωής

• Διατροφή: Περιορισμός κορεσμένων λιπαρών, επεξεργασμένων τροφών και αύξηση φυτικών ινών.
• Άσκηση: Τουλάχιστον 30 λεπτά μέτριας έντασης τις περισσότερες ημέρες.
• Απώλεια βάρους: Η μείωση λίπους συνδέεται με μείωση της LDL.
• Διακοπή καπνίσματος: Αυξάνει την HDL και βελτιώνει την αγγειακή υγεία.

Πότε πρέπει να ξεκινήσουμε το χάπι για χοληστερίνη;

Η λήψη φαρμακευτικής αγωγής, κυρίως με στατίνες ή άλλους υπολιπιδαιμικούς παράγοντες, συνιστάται όταν:

• Η ολική χοληστερίνη ξεπερνά τα 240 mg/dL και υπάρχει ισχυρό οικογενειακό ιστορικό υπερχοληστερολαιμίας ή πρώιμης καρδιοπάθειας (οικογενής υπερχοληστερολαιμία).
• Η LDL («κακή» χοληστερίνη) υπερβαίνει τα 190 mg/dL, δηλαδή φτάνει σε πολύ υψηλά επίπεδα που δεν ελέγχονται μόνο με διατροφή και άσκηση.
• Υπάρχει ιστορικό καρδιολογικού επεισοδίου, όπως έμφραγμα ή εγκεφαλικό, ακόμα και αν τα επίπεδα LDL είναι μετρίως αυξημένα. Σε αυτές τις περιπτώσεις, το φάρμακο λειτουργεί και ως δευτερογενής πρόληψη.
• Σε ασθενείς με σακχαρώδη διαβήτη, που ανήκουν αυτόματα στην ομάδα υψηλού κινδύνου, και η LDL είναι πάνω από 70 mg/dL, προτείνεται φαρμακευτική παρέμβαση για να μειωθεί ο καρδιαγγειακός κίνδυνος.

Αξίζει να τονιστεί ότι οι παραπάνω τιμές δεν είναι απόλυτες αλλά ενδεικτικές. Ο επαγγελματίας υγείας λαμβάνει υπόψη τη συνολική εικόνα, όπως την ηλικία, τη φυσική κατάσταση, το κάπνισμα, την πίεση, και άλλες συννοσηρότητες πριν προτείνει αγωγή.

Ζώντας με θεραπεία για τη χοληστερίνη

Η σωστή συμμόρφωση στη θεραπεία είναι καίριας σημασίας. Η αποτελεσματικότητα εξαρτάται από τη συστηματική λήψη της αγωγής, την τήρηση των οδηγιών και την τακτική ιατρική παρακολούθηση. Ο ασθενής πρέπει να ενημερώνει για τυχόν ανεπιθύμητες ενέργειες και να συνεργάζεται με τον επαγγελματία υγείας για τυχόν προσαρμογές στη θεραπεία.

Η θεραπεία για τη χοληστερίνη δεν αφορά μόνο την αγωγή αλλά και τη συνολική αλλαγή του τρόπου ζωής. Με συνειδητή φροντίδα και συνεργασία με τον ιατρό, ο έλεγχος των επιπέδων χοληστερίνης και η πρόληψη καρδιαγγειακών νοσημάτων είναι απόλυτα εφικτή.