Πόνος στην πλάτη: αιτίες, θεραπείες και συμβουλές για την πρόληψη

Ο πόνος στην πλάτη είναι ένα από τα πιο συχνά προβλήματα υγείας παγκοσμίως, επηρεάζοντας ανθρώπους κάθε ηλικίας. Μπορεί να προκύψει ξαφνικά ή σταδιακά, να είναι οξύς ή χρόνιος, και να σχετίζεται με διάφορους παράγοντες. Αν και τις περισσότερες φορές δεν είναι σοβαρός, μπορεί να επηρεάσει σημαντικά την καθημερινή ζωή και την απόδοση στην εργασία.

Συχνές αιτίες πόνου στην πλάτη

Οι αιτίες του πόνου στην πλάτη ποικίλλουν και συνδέονται με μυοσκελετικά, νευρολογικά ή ακόμη και οργανικά προβλήματα.

Μυοσκελετικές αιτίες

• Κακή στάση σώματος κατά την εργασία ή τον ύπνο
• Απότομες κινήσεις ή σήκωμα βάρους με λάθος τρόπο
• Καθιστική ζωή και αποδυνάμωση των μυών του κορμού
• Σκολίωση ή κύφωση
• Τραυματισμοί (διαστρέμματα, θλάσεις)

Δισκοπάθειες

• Κήλη μεσοσπονδύλιου δίσκου – πίεση νεύρων και ισχιαλγία
• Εκφύλιση δίσκων λόγω ηλικίας – χρόνια δυσφορία

Φλεγμονώδεις ή ρευματικές παθήσεις

• Αγκυλοποιητική σπονδυλίτιδα
• Ρευματοειδής αρθρίτιδα της σπονδυλικής στήλης

Άλλες πιθανές αιτίες

• Οστεοπόρωση και μικροκατάγματα
• Λοιμώξεις ή νεοπλασίες (σε πιο σπάνιες περιπτώσεις)
• Στρες ή ψυχοσωματικοί παράγοντες

Πότε πρέπει να δείτε γιατρό

Αν και οι περισσότεροι πόνοι υποχωρούν σε λίγες ημέρες, επικοινωνήστε με γιατρό όταν:

• Ο πόνος είναι έντονος και επίμονος για πάνω από 1 εβδομάδα
• Υπάρχει μούδιασμα ή αδυναμία στα πόδια
• Παρατηρείτε διαταραχές στην ούρηση ή αφόδευση
• Υπάρχει ιστορικό καρκίνου ή τραυματισμού
• Ο πόνος εμφανίζεται μαζί με πυρετό ή ανεξήγητη απώλεια βάρους

Διαγνωστικά εργαλεία

Η διάγνωση γίνεται με βάση το ιστορικό, την κλινική εξέταση και, όπου χρειάζεται, με παρακλινικές εξετάσεις όπως:

• Ακτινογραφία
• Μαγνητική τομογραφία (MRI)
• Αξονική τομογραφία (CT)
• Ηλεκτρομυογράφημα, για νευρολογική εκτίμηση

Επιλογές θεραπείας

Η αντιμετώπιση εξαρτάται από την αιτία και τη σοβαρότητα του πόνου.

Συντηρητικές θεραπείες

• Παυσίπονα και αντιφλεγμονώδη (π.χ. παρακεταμόλη, ιβουπροφαίνη)
• Φυσικοθεραπεία: ασκήσεις ενδυνάμωσης και διατάσεις
• Θερμό ή ψυχρό επίθεμα, ανάλογα με το στάδιο του πόνου
• Μάλαξη ή κινησιοθεραπεία, όπου ενδείκνυται
• Αλλαγές στάσης και εργονομία στον χώρο εργασίας

Φαρμακευτική αγωγή

• Μυοχαλαρωτικά για μυϊκούς σπασμούς
• Αντικαταθλιπτικά χαμηλής δόσης, σε χρόνιο πόνο (επίδραση στον πόνο και τον ύπνο)
• Σε σπάνιες περιπτώσεις: κορτιζόνη ή ενέσεις στον σπονδυλικό σωλήνα

Χειρουργική παρέμβαση

• Προτείνεται μόνο όταν αποτύχουν οι συντηρητικές μέθοδοι και υπάρχουν σαφή νευρολογικά συμπτώματα (όπως πίεση νεύρων από κήλη)

Πρακτικές συμβουλές για πρόληψη

Η πρόληψη είναι ο καλύτερος τρόπος να αποφύγετε τα προβλήματα στην πλάτη.

Στην καθημερινότητα:

• Κρατήστε σωστή στάση σώματος στο γραφείο και στο περπάτημα
• Αποφύγετε την πολύωρη ακινησία – σηκώνεστε κάθε 30-45 λεπτά
• Όταν σηκώνετε βάρος, λυγίστε τα γόνατα και κρατήστε ίσια την πλάτη

Άσκηση:

• Ενδυναμώστε τους κοιλιακούς και τους ραχιαίους μυς
• Δοκιμάστε κολύμβηση, πιλάτες ή γιόγκα, που βελτιώνουν τη στάση και την ευλυγισία
• Αποφύγετε ασκήσεις με έντονη φόρτιση στη σπονδυλική στήλη

Ύπνος:

• Χρησιμοποιήστε ορθοπεδικό στρώμα
• Αποφύγετε να κοιμάστε μπρούμυτα – η καλύτερη θέση είναι στο πλάι με μαξιλάρι ανάμεσα στα πόδια

Δημόσια υποστήριξη και φροντίδα στην Ελλάδα

Στην Ελλάδα, οι ασθενείς μπορούν να έχουν πρόσβαση σε δημόσια νοσοκομεία, Κέντρα Υγείας και συμβεβλημένους φυσικοθεραπευτές μέσω ΕΟΠΥΥ. Οι παροχές περιλαμβάνουν:

• Επισκέψεις σε ορθοπεδικούς και φυσιάτρους
• Δωρεάν φυσικοθεραπείες με ιατρική γνωμάτευση
• Ακτινογραφίες, MRI ή άλλες διαγνωστικές εξετάσεις, κατόπιν παραπεμπτικού
• Ανακουφιστική αγωγή και εργονομικές οδηγίες