admin
Μετά την ηλικία των 30, το σώμα αρχίζει να αλλάζει σταδιακά και η πρόληψη γίνεται πιο σημαντική από ποτέ. Ακόμα κι αν νιώθεις υγιής, κάποιες εξετάσεις ρουτίνας μπορούν να εντοπίσουν πιθανά προβλήματα πριν εξελιχθούν σε σοβαρά ζητήματα. Ένας βασικός ετήσιος έλεγχος είναι απαραίτητος για να διατηρήσεις τον έλεγχο της υγείας σου, να προλάβεις ασθένειες και να προσαρμόσεις τον τρόπο ζωής σου έγκαιρα. Δες παρακάτω ποιες είναι οι βασικές ιατρικές εξετάσεις που πρέπει να κάνεις κάθε χρόνο μετά τα 30.
Γενικές αιματολογικές και βιοχημικές εξετάσεις
Αποτελούν τη βάση για τον έλεγχο της γενικής κατάστασης του οργανισμού και μπορούν να αποκαλύψουν τυχόν ανεπάρκειες, φλεγμονές ή σημάδια χρόνιων παθήσεων.
Οι πιο σημαντικές:
- Γενική αίματος: ελέγχει για αναιμία, λοιμώξεις, διαταραχές αιμοσφαιρίνης
- Γενική ούρων: δείχνει την κατάσταση των νεφρών και πιθανές λοιμώξεις
- Σάκχαρο νηστείας: για έγκαιρη ανίχνευση προδιαβήτη ή διαβήτη
- Χοληστερίνη και τριγλυκερίδια: δείκτες καρδιοαγγειακού κινδύνου
- Έλεγχος θυρεοειδούς (TSH, T3, T4): για υποθυρεοειδισμό ή υπερθυρεοειδισμό
- Έλεγχος ηπατικής και νεφρικής λειτουργίας (SGOT, SGPT, ουρία, κρεατινίνη)
Συμβουλή: Καλό είναι οι αιματολογικές εξετάσεις να γίνονται πρωί, νηστικός/ή, και τουλάχιστον μία φορά τον χρόνο.
Έλεγχος πίεσης και καρδιολογικός έλεγχος
Η υπέρταση μπορεί να εξελιχθεί σιωπηλά για χρόνια. Μετά τα 30, είναι σημαντικό να παρακολουθείται τακτικά η καρδιαγγειακή υγεία.
Τι να ελέγχεις:
- Αρτηριακή πίεση: τουλάχιστον 1-2 φορές τον χρόνο ή συχνότερα αν υπάρχουν αυξημένες τιμές
- Ηλεκτροκαρδιογράφημα (ΗΚΓ): για καταγραφή της ηλεκτρικής δραστηριότητας της καρδιάς
- Triplex καρδιάς ή υπέρηχος καρδιάς (ανάλογα με το ιστορικό)
- Δοκιμασία κόπωσης (αν υπάρχει οικογενειακό ιστορικό καρδιοπάθειας ή συμπτώματα)
Έλεγχος σακχάρου και διαβήτη
Μετά τα 30 αυξάνεται η πιθανότητα εμφάνισης προδιαβήτη, ειδικά αν υπάρχει παχυσαρκία ή οικογενειακό ιστορικό.
- Γλυκόζη νηστείας
- Δείκτης HbA1c (γλυκοζυλιωμένη αιμοσφαιρίνη): δείχνει τον μέσο όρο σακχάρου των τελευταίων 3 μηνών
- Καμπύλη σακχάρου (σε άτομα με ύποπτα αποτελέσματα ή υψηλό κίνδυνο)
Ορμονικός και ενδοκρινολογικός έλεγχος (ειδικά για γυναίκες)
Μετά τα 30 αρχίζουν οι πρώτες αλλαγές στο ορμονικό προφίλ, κάτι που επηρεάζει τον κύκλο, τη γονιμότητα και την ψυχολογία.
Ειδικά για γυναίκες:
- Ορμόνες φύλου (FSH, LH, προλακτίνη, οιστραδιόλη, τεστοστερόνη)
- Ορμόνες θυρεοειδούς (TSH, FT4)
- Τεστ ΠΑΠ και κολπικό υπερηχογράφημα (για πρόληψη καρκίνου τραχήλου μήτρας και παρακολούθηση ωοθηκών/μήτρας)
- Μαστογραφία ή υπέρηχος μαστών: ανάλογα με το οικογενειακό ιστορικό ή την οδηγία του γιατρού
Ειδικά για άνδρες:
- Τεστοστερόνη (αν υπάρχουν συμπτώματα όπως κόπωση, χαμηλή libido, απώλεια μυϊκής μάζας)
- PSA (ειδικό προστατικό αντιγόνο): για έλεγχο προστάτη, κυρίως μετά τα 40 ή αν υπάρχει ιστορικό
Έλεγχος βιταμινών και ιχνοστοιχείων
Ακόμη και με σωστή διατροφή, μπορεί να υπάρχουν ελλείψεις που επηρεάζουν την ενέργεια, τη διάθεση και τη λειτουργία του ανοσοποιητικού.
- Βιταμίνη D (ιδιαίτερα σημαντική στην Ελλάδα λόγω καθιστικής ζωής)
- Βιταμίνη Β12 και φολικό οξύ
- Σίδηρος και φερριτίνη (για έλεγχο αποθηκών σιδήρου)
Προληπτικός έλεγχος καρκίνου
Η πρόληψη σώζει ζωές και μετά τα 30 πρέπει να αρχίζει ο τακτικός έλεγχος με βάση την ηλικία και το ιστορικό.
Ανάλογα με το φύλο και το ιστορικό:
- Τεστ ΠΑΠ (για τις γυναίκες – κάθε χρόνο ή σύμφωνα με οδηγίες γυναικολόγου)
- Μαστογραφία ή υπέρηχος μαστού
- Δακτυλική εξέταση προστάτη και PSA (στους άνδρες, συνήθως μετά τα 40)
- Κολονοσκόπηση ή τεστ κοπράνων (αν υπάρχει οικογενειακό ιστορικό ή συμπτώματα)
Οφθαλμολογικός και οδοντιατρικός έλεγχος
Οι αλλαγές στην όραση και η στοματική υγεία συχνά υποτιμούνται, όμως είναι σημαντικές για την ποιότητα ζωής.
- Οφθαλμολογικός έλεγχος: κάθε 1-2 χρόνια, ειδικά αν υπάρχει μυωπία, υπερμετρωπία ή εργασία σε υπολογιστή
- Έλεγχος για πίεση οφθαλμών (γλαύκωμα)
- Οδοντιατρικός έλεγχος και καθαρισμός δοντιών: τουλάχιστον 1 φορά τον χρόνο
Άλλες χρήσιμες εξετάσεις
Ανάλογα με τον τρόπο ζωής, το οικογενειακό ιστορικό και την κατάσταση υγείας σου, μπορεί να χρειαστείς επιπλέον ελέγχους:
- Δείκτης μάζας σώματος (BMI) και λιπομέτρηση
- Έλεγχος οστικής πυκνότητας (σε γυναίκες με ιστορικό οστεοπόρωσης ή μετά τα 40)
- Έλεγχος για σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα (ΣΜΝ) αν υπάρχουν σχετικοί κίνδυνοι
- Έλεγχος αλλεργιών ή δυσανεξιών (π.χ. γλουτένη, λακτόζη) αν έχεις ύποπτα συμπτώματα
Να θυμάσαι
Ο ετήσιος προληπτικός έλεγχος δεν είναι πολυτέλεια αλλά βασική επένδυση στην υγεία σου. Κάθε οργανισμός είναι διαφορετικός, και γι’ αυτό είναι σημαντικό να έχεις έναν γιατρό ή παθολόγο που θα σε καθοδηγήσει σωστά βάσει των προσωπικών σου αναγκών και ιστορικού. Όσο νωρίτερα εντοπιστεί ένα πρόβλημα, τόσο πιο εύκολα αντιμετωπίζεται.
