Οι ορμόνες ρυθμίζουν σχεδόν κάθε λειτουργία στο γυναικείο σώμα – από τον κύκλο περιόδου και τη διάθεση, μέχρι τον ύπνο, τον μεταβολισμό και τη σεξουαλική υγεία. Όταν υπάρχει ορμονική ανισορροπία, ακόμη και σε μικρό βαθμό, το σώμα στέλνει σημάδια. Πολλά από αυτά όμως παραβλέπονται ή αποδίδονται σε άγχος, ηλικία ή «κάτι περαστικό».
Ας δούμε πώς εκδηλώνεται η ορμονική ανισορροπία στις γυναίκες και ποια είναι τα πιο συχνά συμπτώματα που αξίζει να προσέξεις.
Τι είναι η ορμονική ανισορροπία;
Πρόκειται για την ανισορροπία στην παραγωγή ή δράση των ορμονών που επηρεάζουν διάφορα συστήματα του σώματος, όπως:
- Οιστρογόνα
- Προγεστερόνη
- Τεστοστερόνη
- Ινσουλίνη
- Θυρεοειδικές ορμόνες
- Κορτιζόλη (ορμόνη του στρες)
Οι ανισορροπίες μπορεί να είναι φυσιολογικές (π.χ. στην εφηβεία ή την εμμηνόπαυση), αλλά και παθολογικές, όταν προκαλούν επίμονα και έντονα συμπτώματα.
Πώς εκδηλώνεται η ορμονική ανισορροπία – 7 βασικά συμπτώματα
1. Αλλαγές στον κύκλο περιόδου
– Καθυστερήσεις ή πρόωρη εμφάνιση- Πολύ δυνατή ή πολύ ελαφριά αιμορραγία- Εμμηνόρροια που έρχεται με πόνο, σπασμούς ή διαρκεί ασυνήθιστα πολύ
Ακόμη και απουσία περιόδου (αμηνόρροια) μπορεί να υποδηλώνει πρόβλημα.
2. Απότομες μεταβολές στη διάθεση
– Ευερεθιστότητα- Κατάθλιψη ή ανεξήγητη θλίψη- Άγχος χωρίς εμφανή λόγο- Δυσκολία συγκέντρωσης ή “brain fog”
Οι ορμονικές μεταπτώσεις επηρεάζουν την παραγωγή σεροτονίνης και άλλων νευροδιαβιβαστών.
3. Ανεξήγητη αύξηση ή απώλεια βάρους
– Αύξηση λίπους στην κοιλιά, ακόμη και με σταθερή διατροφή- Δυσκολία στο χάσιμο βάρους- Κατακράτηση υγρών και πρήξιμο
Η ινσουλίνη, τα οιστρογόνα και οι θυρεοειδικές ορμόνες παίζουν βασικό ρόλο στον μεταβολισμό.
4. Αϋπνία ή διαταραχές ύπνου
– Δυσκολία να αποκοιμηθείς- Ξύπνημα μέσα στη νύχτα χωρίς λόγο- Εφίδρωση, ιδιαίτερα γύρω στις 3-5 τα ξημερώματα
Η πτώση προγεστερόνης και η αυξημένη κορτιζόλη σχετίζονται με τη διαταραχή του κύκλου ύπνου.
5. Χαμηλή libido και ξηρότητα κόλπου
– Μειωμένη σεξουαλική επιθυμία- Δυσφορία κατά την επαφή- Ξηρότητα και ευαισθησία στην ευαίσθητη περιοχή
Συνδέονται κυρίως με πτώση οιστρογόνων και τεστοστερόνης, ειδικά κατά την περιεμμηνόπαυση.
6. Τριχόπτωση ή αυξημένη τριχοφυΐα
– Αραίωση μαλλιών, ειδικά στην κορυφή του κεφαλιού- Τριχόπτωση που δεν σχετίζεται με εποχή ή δίαιτα- Τριχοφυΐα σε ασυνήθιστα σημεία (π.χ. πηγούνι, στήθος)
Πιθανό σημάδι υπερανδρογονισμού, όπως στο σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών (PCOS).
7. Ακμή ενηλίκων
– Εμφάνιση σπυριών στο πηγούνι, τη γνάθο και το λαιμό- Δύσκολη στην αντιμετώπιση, επανεμφανίζεται μετά την περίοδο
Συχνά σχετίζεται με αύξηση ανδρογόνων ή διαταραχές ινσουλίνης.
Πότε να ζητήσεις ιατρική βοήθεια
Αν παρατηρείς περισσότερα από 2-3 συμπτώματα να επιμένουν για πάνω από έναν μήνα, είναι καλό να συμβουλευτείς γυναικολόγο ή ενδοκρινολόγο. Συνήθως θα σου ζητηθεί:
- Ορμονικός έλεγχος αίματος
- Υπέρηχος για έλεγχο ωοθηκών ή θυρεοειδούς
- Καταγραφή κύκλου και συμπτωμάτων
Η διάγνωση μπορεί να οδηγήσει είτε σε απλές παρεμβάσεις (διατροφή, άσκηση, βότανα), είτε σε ιατρική υποστήριξη όπου χρειάζεται.
Και κάτι σημαντικό:
Η ορμονική ανισορροπία δεν είναι αδυναμία ούτε “κάτι στο μυαλό σου”. Είναι πραγματική, επηρεάζει τη σωματική και ψυχική σου υγεία και αξίζει να την αντιμετωπίσεις χωρίς ενοχές.
Όσο πιο έγκαιρα αναγνωρίσεις τα σημάδια, τόσο πιο εύκολα μπορείς να επαναφέρεις την ισορροπία στο σώμα σου – φυσικά και αποτελεσματικά.