Νόσος του Crohn: Κατανοήστε τα συμπτώματα και τις θεραπευτικές επιλογές

Η νόσος του Crohn είναι μια χρόνια φλεγμονώδης νόσος του εντέρου (ΙBD) που μπορεί να επηρεάσει οποιοδήποτε σημείο του πεπτικού σωλήνα – από το στόμα έως τον πρωκτό – με πιο συχνή εντόπιση το τελικό τμήμα του λεπτού εντέρου και το παχύ έντερο. Είναι μια πάθηση που εξελίσσεται με εξάρσεις και υφέσεις και επηρεάζει σημαντικά την ποιότητα ζωής των ασθενών.

Αν και δεν υπάρχει οριστική ίαση, η σωστή παρακολούθηση και θεραπεία επιτρέπει στους περισσότερους ασθενείς να ζήσουν ενεργά και λειτουργικά με τον έλεγχο των συμπτωμάτων.

Τι είναι η νόσος του Crohn

Πρόκειται για αυτοάνοση πάθηση, κατά την οποία το ανοσοποιητικό σύστημα επιτίθεται λανθασμένα στους ιστούς του πεπτικού συστήματος, προκαλώντας χρόνια φλεγμονή, έλκη και ουλές. Η φλεγμονή μπορεί να διεισδύσει σε όλα τα στρώματα του εντερικού τοιχώματος και όχι μόνο στην επιφάνεια, όπως στην ελκώδη κολίτιδα.

Ποια είναι τα πιο συχνά συμπτώματα

Τα συμπτώματα διαφέρουν ανάλογα με τη θέση και την ένταση της φλεγμονής, αλλά τα πιο κοινά περιλαμβάνουν:

• διάρροια, συχνά χρόνιου τύπου
• κοιλιακός πόνος και κράμπες, κυρίως στο κάτω δεξί μέρος της κοιλιάς
• απώλεια βάρους και ανορεξία
• κόπωση
• πυρετός χαμηλού βαθμού
• αίμα στα κόπρανα (σε πιο σοβαρές μορφές)
• συρίγγια ή αποστήματα γύρω από τον πρωκτό
• ναυτία ή αίσθημα πληρότητας μετά το φαγητό

Εξωεντερικά συμπτώματα

Η νόσος του Crohn μπορεί να επηρεάσει και άλλα σημεία του σώματος, προκαλώντας:

• αρθρίτιδα
• φλεγμονή στα μάτια
• δερματικές αλλοιώσεις
• προβλήματα στο ήπαρ ή τη χολή

Ποιοι κινδυνεύουν περισσότερο

• Νεαροί ενήλικες (συνήθως 15-35 ετών)
• Άτομα με οικογενειακό ιστορικό νόσου του Crohn ή ελκώδους κολίτιδας
• Καπνιστές
• Άτομα που ζουν σε αστικές περιοχές ή δυτικές κοινωνίες (πιθανή συσχέτιση με διατροφή και περιβάλλον)

Πώς γίνεται η διάγνωση

Η διάγνωση βασίζεται σε:

• αιματολογικές εξετάσεις (έλεγχος φλεγμονής, αναιμίας, CRP)
• κοπρανολογικές εξετάσεις για αποκλεισμό λοιμώξεων
• κολονοσκόπηση με λήψη βιοψιών
• αξονική ή μαγνητική εντερογραφία για έλεγχο λεπτού εντέρου
• ενδοσκόπηση ανώτερου πεπτικού, αν υπάρχει υπόνοια εντοπισμού στο στομάχι ή στο δωδεκαδάκτυλο

Ποιες είναι οι θεραπευτικές επιλογές

Η θεραπεία στοχεύει στη μείωση της φλεγμονής, στη διατήρηση της ύφεσης και στη βελτίωση της ποιότητας ζωής. Η προσέγγιση είναι εξατομικευμένη, ανάλογα με την περίπτωση του κάθε ασθενούς.

1. Φαρμακευτική αγωγή

Αντιφλεγμονώδη (5-ASA)

• ήπια αποτελεσματικότητα, κυρίως σε ήπιες περιπτώσεις

Κορτικοστεροειδή

• χορηγούνται σε εξάρσεις
• όχι για μακροχρόνια χρήση λόγω παρενεργειών

Ανοσοκατασταλτικά

• αζαθειοπρίνη, μεθοτρεξάτη, 6-μερκαπτοπουρίνη
• μειώνουν τη δράση του ανοσοποιητικού
• χρειάζονται παρακολούθηση

Βιολογικοί παράγοντες (anti-TNF, anti-IL)

• infliximab, adalimumab, ustekinumab, vedolizumab
• υψηλή αποτελεσματικότητα σε μέτριες έως σοβαρές μορφές
• χορηγούνται ενδοφλέβια ή υποδόρια

Νέα από του στόματος φάρμακα

• όπως τα JAK inhibitors (σε ορισμένες περιπτώσεις και χώρες)

2. Χειρουργική αντιμετώπιση

• Σε περιπτώσεις στενώσεων, αποστημάτων, συριγγίων ή αντοχής στα φάρμακα
• Η χειρουργική δεν θεραπεύει τη νόσο, αλλά ανακουφίζει από επιπλοκές
• Αρκετοί ασθενείς υποβάλλονται σε μία ή περισσότερες επεμβάσεις στη διάρκεια της ζωής τους

3. Διατροφή και τρόπος ζωής

• Δεν υπάρχει συγκεκριμένη “δίαιτα Crohn”, αλλά σημαντική είναι η εξατομίκευση
• Κατά τη διάρκεια των εξάρσεων, αποφεύγονται:
  • φυτικές ίνες
  • γαλακτοκομικά (σε περιόδους δυσανεξίας)
  • τηγανητά και λιπαρά
  • καφεΐνη και αλκοόλ
• Πίνε πολλά υγρά και προτίμησε μαλακές τροφές σε εξάρσεις
• Απόφυγε το κάπνισμα – έχει αποδειχθεί ότι επιδεινώνει τη νόσο
• Προτείνεται ήπια σωματική άσκηση για τη βελτίωση της ευεξίας

4. Ψυχολογική υποστήριξη

Η νόσος του Crohn επηρεάζει την καθημερινότητα, τη διατροφή, την κοινωνική και επαγγελματική ζωή. Η συνεργασία με ψυχολόγο, ομάδες υποστήριξης ή συνεδρίες διαχείρισης άγχους μπορεί να είναι καθοριστικές για τη σταθερότητα.

Συνολικά

Η νόσος του Crohn είναι μια σύνθετη αλλά διαχειρίσιμη πάθηση, όταν υπάρχει σωστή ιατρική παρακολούθηση και συμμόρφωση στη θεραπεία. Οι σύγχρονες θεραπείες επιτρέπουν στους περισσότερους ασθενείς να ζουν μια γεμάτη και λειτουργική ζωή, με τον έλεγχο των συμπτωμάτων και μακρές περιόδους ύφεσης. Η ενημέρωση και η ενεργή συμμετοχή στη φροντίδα της υγείας είναι τα πιο ισχυρά «όπλα» απέναντι στη νόσο.