Κατανόηση της αναιμίας

Η αναιμία είναι μια συχνή αιματολογική διαταραχή που ορίζεται ως η πτώση του επιπέδου της αιμοσφαιρίνης στο αίμα κάτω από τα φυσιολογικά όρια, τα οποία διαφέρουν ανάλογα με την ηλικία και το φύλο. Αν και υπάρχουν πολλές αιτίες αναιμίας, η πιο συχνή είναι η έλλειψη σιδήρου.

Τι είναι η αναιμία;

Η αιμοσφαιρίνη είναι η πρωτεΐνη που βρίσκεται στα ερυθρά αιμοσφαίρια και είναι υπεύθυνη για τη μεταφορά οξυγόνου σε όλα τα όργανα του σώματος. Η αναιμία εμφανίζεται όταν το επίπεδο αιμοσφαιρίνης είναι χαμηλότερο από:

• 14 g/dl στα νεογνά
• 13 g/dl στους άνδρες
• 12 g/dl στις γυναίκες
• 10,5 g/dl στις εγκύους (από το δεύτερο τρίμηνο)

Τα κύρια κύτταρα του αίματος

Το αίμα αποτελείται από τρία είδη κυττάρων:

• Ερυθρά αιμοσφαίρια (ή αιμοσφαίρια): μεταφέρουν οξυγόνο με τη βοήθεια της αιμοσφαιρίνης.
• Λευκά αιμοσφαίρια: προστατεύουν από λοιμώξεις.
• Αιμοπετάλια: βοηθούν στην πήξη του αίματος σε περίπτωση αιμορραγίας.

Τα ερυθρά αιμοσφαίρια παράγονται συνεχώς στον μυελό των οστών. Για να δημιουργηθούν σωστά, απαιτούνται βασικά θρεπτικά συστατικά, όπως σίδηρος, βιταμίνη B12 και φυλλικό οξύ (βιταμίνη B9).

Μηχανισμοί εμφάνισης αναιμίας

Οι αναιμίες διακρίνονται σε δύο κύριες κατηγορίες:

1. Αναιμίες από μειωμένη παραγωγή ερυθρών αιμοσφαιρίων
2. Αναιμίες από αυξημένη απώλεια ή καταστροφή ερυθρών αιμοσφαιρίων

Αναιμίες από μειωμένη παραγωγή

Οι πιο συχνές αιτίες περιλαμβάνουν:

• Έλλειψη σιδήρου, βιταμίνης B12 ή φυλλικού οξέος
• Χρόνιες φλεγμονώδεις καταστάσεις: επηρεάζουν την αξιοποίηση του σιδήρου
• Έλλειψη ερυθροποιητίνης (EPO): ορμόνη που παράγεται στους νεφρούς και διεγείρει τον μυελό των οστών
• Ανεπάρκεια του μυελού των οστών, που μπορεί να προκληθεί από φάρμακα, τοξικές ουσίες, καρκίνο ή φυσιολογική γήρανση

Αναιμίες από απώλεια αίματος

Η απώλεια αίματος μπορεί να είναι:

• Γυναικολογικής αιτιολογίας: όπως έντονη εμμηνορρυσία, ενδομητρίωση, ινομυώματα
• Πεπτικής αιτιολογίας: όπως γαστρικά ή δωδεκαδακτυλικά έλκη, πολύποδες, φλεγμονώδεις νόσοι εντέρου
• Ουρολογικής αιτιολογίας: π.χ. καρκίνος της ουροδόχου κύστης

Αναιμίες από αυξημένη καταστροφή ερυθρών αιμοσφαιρίων (αιμολυτικές αναιμίες)

Σε αυτές τις περιπτώσεις, η διάρκεια ζωής των ερυθρών αιμοσφαιρίων είναι μειωμένη. Ο οργανισμός προσπαθεί να αντισταθμίσει την απώλεια παράγοντας περισσότερα κύτταρα μέσω του μυελού των οστών.

Υπάρχουν δύο βασικές μορφές:

• Κληρονομικές αιμολυτικές αναιμίες:
  • Δρεπανοκυτταρική αναιμία: επηρεάζει κυρίως άτομα από την Αφρική, τις Αντίλλες και τη Μεσόγειο. Χρειάζεται να υπάρχουν δύο ελαττωματικά γονίδια για να εκδηλωθεί η νόσος. Εκτός από την αναιμία, προκαλεί και πόνους λόγω αγγειακών απόφραξεων.
  • Θαλασσαιμία: συχνή στη Μεσόγειο, τη νοτιοανατολική Ασία και την Αφρική. Όταν κάποιος φέρει και τα δύο ανώμαλα γονίδια, εμφανίζει σοβαρή αιμολυτική αναιμία.
• Αυτοάνοση αιμολυτική αναιμία: ο οργανισμός επιτίθεται στα ίδια του τα ερυθρά αιμοσφαίρια με αντισώματα. Είναι σπάνια.

Κλείσιμο

Η αναιμία είναι μια κατάσταση με πολλές αιτίες και διαφορετικές μορφές, με πιο συχνή την ανεπάρκεια σιδήρου. Μπορεί να προκαλέσει κόπωση, ζάλη, δύσπνοια και άλλες επιπλοκές αν δεν διαγνωστεί και αντιμετωπιστεί σωστά. Η αιματολογική διερεύνηση και η κατανόηση της υποκείμενης αιτίας είναι το κλειδί για την ορθή θεραπεία.