Καρκίνος παχέος εντέρου: Συμπτώματα, έγκαιρη διάγνωση και θεραπεία

Ο καρκίνος του παχέος εντέρου είναι ένας από τους συχνότερους τύπους καρκίνου τόσο στους άνδρες όσο και στις γυναίκες, αλλά είναι επίσης και ένας από τους πιο ιάσιμους, εφόσον διαγνωστεί σε πρώιμο στάδιο. Συχνά ξεκινά από πολύποδες που εξελίσσονται αργά σε κακοήθεις όγκους. Η έγκαιρη διάγνωση με προληπτικό έλεγχο και οι σύγχρονες θεραπείες έχουν βελτιώσει θεαματικά τα ποσοστά επιβίωσης.

Τι είναι ο καρκίνος του παχέος εντέρου

Ο καρκίνος του παχέος εντέρου (κολορεκτολικό καρκίνωμα) αναπτύσσεται από μη φυσιολογική ανάπτυξη κυττάρων στο εσωτερικό τοίχωμα του παχέος εντέρου ή του ορθού.

• Ξεκινά συνήθως ως καλοήθης πολύποδας, ο οποίος με την πάροδο του χρόνου μπορεί να μετατραπεί σε κακοήθη όγκο.
• Αν εντοπιστεί νωρίς, η πλήρης ίαση είναι εφικτή σε μεγάλο ποσοστό των περιπτώσεων.

Ποια είναι τα βασικά συμπτώματα

Ο καρκίνος του παχέος εντέρου στα πρώτα στάδια δεν δίνει συμπτώματα ή είναι ήπια και παρεξηγήσιμα. Η έγκαιρη αναγνώριση των ενδείξεων είναι καθοριστική.

Συχνά συμπτώματα περιλαμβάνουν:

• Αλλαγές στις συνήθειες του εντέρου (διάρροια, δυσκοιλιότητα ή εναλλαγές τους)
• Αίσθηση ατελούς κένωσης του εντέρου
• Αίμα στα κόπρανα (έντονο κόκκινο ή μαύρο)
• Πόνος ή δυσφορία στην κοιλιά
• Ανεξήγητη απώλεια βάρους
• Αδυναμία, κόπωση ή αναιμία (λόγω απώλειας αίματος)
• Αέρια ή φούσκωμα που επιμένει

Τα συμπτώματα μπορεί να ποικίλλουν ανάλογα με τη θέση του όγκου (στο ανιόν, εγκάρσιο, κατιόν ή στο ορθό).

Ποιοι διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο

Ο καρκίνος του παχέος εντέρου μπορεί να εμφανιστεί σε οποιονδήποτε, αλλά υπάρχουν παράγοντες που αυξάνουν την πιθανότητα εμφάνισής του:

Παράγοντες κινδύνου:

• Ηλικία άνω των 50 ετών
• Οικογενειακό ιστορικό καρκίνου του παχέος εντέρου ή πολύποδων
• Φλεγμονώδεις νόσοι εντέρου (ελκώδης κολίτιδα, νόσος Crohn)
• Πολύποδες στο παρελθόν
• Διατροφή πλούσια σε κόκκινο και επεξεργασμένο κρέας
• Χαμηλή πρόσληψη φυτικών ινών
• Καθιστικός τρόπος ζωής
• Παχυσαρκία
• Κάπνισμα και αλκοόλ
• Διαβήτης τύπου 2

Πώς γίνεται η έγκαιρη διάγνωση

Ο προληπτικός έλεγχος μπορεί να εντοπίσει πολύποδες πριν γίνουν καρκινικοί ή να διαγνώσει τον καρκίνο σε αρχικά στάδια.

Διαγνωστικές εξετάσεις:

• Κολονοσκόπηση: η πιο αξιόπιστη εξέταση, επιτρέπει και την αφαίρεση πολύποδων
• Ανοσοχημική ανάλυση κοπράνων (FIT): ανιχνεύει αίμα στα κόπρανα
• Εξέταση αίματος για σιδηροπενική αναιμία
• Αξονική ή μαγνητική τομογραφία για έλεγχο εξάπλωσης σε προχωρημένα στάδια
• Βιοψία: για επιβεβαίωση της διάγνωσης μετά από εύρημα στην κολονοσκόπηση

Πότε πρέπει να γίνεται έλεγχος:

• Από τα 50 έτη και άνω, σε άτομα χωρίς συμπτώματα
• Από τα 40 έτη ή και νωρίτερα, αν υπάρχει οικογενειακό ιστορικό

ΔΙΑΒΑΣΕ: Πότε πρέπει να ξεκινήσει ο έλεγχος για τον καρκίνο του παχέος εντέρου

Ποια είναι τα στάδια του καρκίνου

Ο καρκίνος του παχέος εντέρου ταξινομείται σε 4 βασικά στάδια:

1. Στάδιο Ι: περιορίζεται στο τοίχωμα του εντέρου
2. Στάδιο ΙΙ: έχει επεκταθεί τοπικά αλλά χωρίς λεμφαδενικές μεταστάσεις
3. Στάδιο ΙΙΙ: επέκταση σε κοντινούς λεμφαδένες
4. Στάδιο IV: μεταστάσεις σε άλλα όργανα (π.χ. ήπαρ, πνεύμονες)

Τι θεραπείες υπάρχουν

Η θεραπεία εξαρτάται από το στάδιο του καρκίνου, τη γενική κατάσταση υγείας και τη θέση του όγκου.

1. Χειρουργική επέμβαση

Η πιο συνηθισμένη και αποτελεσματική θεραπεία στα αρχικά στάδια. Περιλαμβάνει:

• Αφαίρεση του προσβεβλημένου τμήματος του εντέρου
• Αφαίρεση λεμφαδένων
• Σε ορισμένες περιπτώσεις: προσωρινή ή μόνιμη κολοστομία

2. Χημειοθεραπεία

Χρησιμοποιείται:

• Μετά το χειρουργείο (επικουρικά)
• Σε προχωρημένα στάδια για έλεγχο της νόσου

3. Ακτινοθεραπεία

Κυρίως σε περιπτώσεις καρκίνου του ορθού, πριν ή μετά τη χειρουργική επέμβαση

4. Στοχευμένη θεραπεία και ανοσοθεραπεία

Σε μεταστατικά στάδια χρησιμοποιούνται νέες μορφές αγωγής, ανάλογα με τη γενετική εικόνα του όγκου (π.χ. anti-EGFR, anti-VEGF).

Τρόπος ζωής και πρόληψη

Ορισμένες αλλαγές στον τρόπο ζωής μπορούν να μειώσουν σημαντικά τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του παχέος εντέρου:

• Διατροφή πλούσια σε φυτικές ίνες (φρούτα, λαχανικά, όσπρια)
• Περιορισμός κόκκινου και επεξεργασμένου κρέατος
• Τακτική άσκηση
• Διατήρηση υγιούς βάρους
• Αποφυγή καπνίσματος και υπερβολικής κατανάλωσης αλκοόλ
• Τακτικός προληπτικός έλεγχος, ειδικά μετά τα 50