Ηπατίτιδα C: Νεότερες θεραπείες και ελπίδες ίασης

Η ηπατίτιδα C αποτελεί μια χρόνια λοιμώδη νόσο του ήπατος, που προκαλείται από τον ιό HCV. Αν και για πολλά χρόνια θεωρούταν δύσκολα ιάσιμη, οι επιστημονικές εξελίξεις την τελευταία δεκαετία έχουν αλλάξει εντελώς την εικόνα της. Οι σύγχρονες θεραπείες προσφέρουν υψηλά ποσοστά ίασης, με ελάχιστες παρενέργειες και σύντομη διάρκεια. Η ενημέρωση γύρω από τις επιλογές θεραπείας είναι καθοριστική για τους ασθενείς και για τη δημόσια υγεία γενικότερα.

Τι είναι η ηπατίτιδα C

Η ηπατίτιδα C μεταδίδεται κυρίως μέσω του αίματος και, αν δεν αντιμετωπιστεί, μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρές βλάβες στο ήπαρ, όπως:

• Χρόνια ηπατίτιδα
• Κίρρωση
• Ηπατοκυτταρικό καρκίνωμα

Η μετάδοση μπορεί να γίνει με:

• Μετάγγιση μολυσμένου αίματος (κυρίως πριν το 1992)
• Χρήση κοινών βελόνων (π.χ. σε χρήστες ουσιών)
• Ιατρικές πράξεις χωρίς επαρκή αποστείρωση
• Τατουάζ ή piercing σε μη πιστοποιημένους χώρους
• Από μητέρα σε παιδί κατά τον τοκετό (σπάνια)

Συμπτώματα και διάγνωση

Η ηπατίτιδα C είναι γνωστή ως ο «σιωπηλός δολοφόνος», καθώς στα πρώτα στάδια συχνά δεν εμφανίζει συμπτώματα. Όταν υπάρξουν, μπορεί να περιλαμβάνουν:

• Κόπωση
• Ανορεξία
• Ήπια ναυτία
• Πόνο στο δεξί άνω μέρος της κοιλιάς
• Ίκτερο (κιτρίνισμα δέρματος και ματιών)
• Σκούρα ούρα, ανοικτά κόπρανα

Η διάγνωση γίνεται με αιματολογικές εξετάσεις, κυρίως με:

• Ανίχνευση αντισωμάτων anti-HCV
• PCR για HCV RNA (επιβεβαιώνει ενεργή λοίμωξη)
• Γονοτυπικός προσδιορισμός (για τον τύπο του ιού)
• Εξέταση ηπατικής λειτουργίας και εκτίμηση της ίνωσης (FibroScan, ελαστογραφία)

Νεότερες θεραπείες για την ηπατίτιδα C

Τα τελευταία χρόνια, οι αντιικές θεραπείες άμεσης δράσης (DAAs) έχουν φέρει επανάσταση στη θεραπεία της νόσου. Πρόκειται για φάρμακα που στοχεύουν άμεσα στον ιό HCV και αναστέλλουν την αναπαραγωγή του.

Πλεονεκτήματα των DAAs:

• Ποσοστά ίασης άνω του 95%
• Διάρκεια θεραπείας 8-12 εβδομάδες
• Λήψη από το στόμα (δισκία)
• Ελάχιστες παρενέργειες
• Αποτελεσματικά σε όλους τους γονοτύπους του ιού

Ενδεικτικά σχήματα:

1. Sofosbuvir + Velpatasvir
   • Πανγονοτυπικό σχήμα, διάρκειας 12 εβδομάδων
   • Χορηγείται μία φορά την ημέρα
2. Glecaprevir + Pibrentasvir
   • Επίσης πανγονοτυπικό
   • Διάρκεια 8 εβδομάδων (ή 12 σε συγκεκριμένες περιπτώσεις)
3. Sofosbuvir + Ledipasvir
   • Κυρίως για γονότυπο 1
   • Πολύ καλά ανεκτό και αποτελεσματικό

Οι θεραπευτικές επιλογές προσαρμόζονται ανάλογα με:

• Το γονότυπο του ιού
• Την παρουσία ή όχι κίρρωσης
• Τυχόν προηγούμενη αποτυχημένη θεραπεία
• Τη γενική κατάσταση του ήπατος

Ελπίδες ίασης και πρόληψη επιπλοκών

Με τις νέες θεραπείες, ο στόχος δεν είναι απλώς η διαχείριση, αλλά η πλήρης ίαση της νόσου. Η εξάλειψη του ιού μειώνει δραστικά τον κίνδυνο για:

• Κίρρωση
• Ηπατοκυτταρικό καρκίνο
• Ηπατική ανεπάρκεια
• Μεταμόσχευση ήπατος

Ειδικά για άτομα που δεν έχουν ακόμα παρουσιάσει σοβαρές βλάβες στο ήπαρ, η έγκαιρη θεραπεία εξασφαλίζει πλήρη αποκατάσταση της ηπατικής λειτουργίας.

Πρόληψη και δημόσια υγεία

Η έγκαιρη διάγνωση και θεραπεία δεν ωφελεί μόνο το άτομο, αλλά και το κοινωνικό σύνολο, καθώς αποτρέπει τη μετάδοση. Ειδικά πληθυσμιακές ομάδες με αυξημένο κίνδυνο πρέπει να εξετάζονται:

• Χρήστες ενδοφλέβιων ουσιών
• Άτομα που έλαβαν μετάγγιση πριν το 1992
• Φυλακισμένοι
• Άτομα με HIV
• Άτομα με αυξημένες τρανσαμινάσες χωρίς γνωστή αιτία

Η εξάλειψη της ηπατίτιδας C ως πρόβλημα δημόσιας υγείας έως το 2030 είναι στόχος του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, και οι νέες θεραπείες καθιστούν τον στόχο αυτό ρεαλιστικό.

FAQ για την ηπατίτιδα C

Πόσο διαρκεί η θεραπεία της ηπατίτιδας C;Η συντριπτική πλειοψηφία των σχημάτων διαρκεί 8 έως 12 εβδομάδες, ανάλογα με το φαρμακευτικό σχήμα και το ιστορικό του ασθενούς.

Η θεραπεία έχει παρενέργειες;Οι DAAs έχουν πολύ καλό προφίλ ασφάλειας. Πιθανές ήπιες παρενέργειες περιλαμβάνουν πονοκέφαλο, κόπωση και ναυτία.

Μπορεί να ξανακολλήσω ηπατίτιδα C μετά τη θεραπεία;Ναι. Η ίαση δεν προσφέρει ανοσία. Εάν το άτομο εκτεθεί ξανά στον ιό, μπορεί να επαναμολυνθεί.

Μπορεί να θεραπευτεί κάποιος που έχει κίρρωση;Ναι, ακόμα και σε προχωρημένη κίρρωση η θεραπεία μπορεί να είναι αποτελεσματική, αν και χρειάζεται στενότερη παρακολούθηση και εξατομίκευση του σχήματος.

Χρειάζεται να αποφεύγω την κατανάλωση αλκοόλ;Απολύτως. Το αλκοόλ επιβαρύνει το ήπαρ και αυξάνει τον κίνδυνο εξέλιξης σε κίρρωση ή καρκίνο, ακόμη και μετά τη θεραπεία.

Πώς μπορώ να εξεταστώ για ηπατίτιδα C;Με απλή εξέταση αίματος. Μπορεί να γίνει στα δημόσια νοσοκομεία, σε κινητές μονάδες ή μέσω προγραμμάτων πρόληψης.