HIV/AIDS: Συμπτώματα και σύγχρονες αντιρετροϊκές θεραπείες

Ο HIV (Ιός της Ανθρώπινης Ανοσοανεπάρκειας) είναι ένας ιός που επιτίθεται στο ανοσοποιητικό σύστημα του ανθρώπου. Αν δεν αντιμετωπιστεί, μπορεί να οδηγήσει στο σύνδρομο επίκτητης ανοσοανεπάρκειας, γνωστό ως AIDS. Παρότι δεν υπάρχει ακόμα οριστική θεραπεία για την εξάλειψη του ιού, η πρόοδος στην ιατρική έχει καταστήσει το HIV μια χρόνια, αλλά διαχειρίσιμη νόσο, χάρη στις σύγχρονες αντιρετροϊκές θεραπείες.

Τι είναι ο HIV και τι είναι το AIDS

• HIV: Ο ιός προσβάλλει τα CD4 λεμφοκύτταρα, που είναι ζωτικής σημασίας για την άμυνα του οργανισμού. Σταδιακά εξασθενεί το ανοσοποιητικό σύστημα.
• AIDS: Το τελικό στάδιο της λοίμωξης, όταν το ανοσοποιητικό δεν μπορεί πλέον να καταπολεμήσει κοινές λοιμώξεις και καρκίνους.

Χωρίς θεραπεία, ο HIV εξελίσσεται σταδιακά σε AIDS μέσα σε διάστημα 8-10 ετών, αλλά η κατάλληλη αγωγή μπορεί να αποτρέψει αυτή την εξέλιξη.

Πώς μεταδίδεται ο HIV

Ο ιός μεταδίδεται μόνο μέσω συγκεκριμένων σωματικών υγρών:

• Αίμα
• Σπέρμα και προσπερματικά υγρά
• Κολπικά και πρωκτικά υγρά
• Μητρικό γάλα

Συχνοί τρόποι μετάδοσης:

• Σεξουαλική επαφή χωρίς προφύλαξη
• Κοινή χρήση βελονών (κυρίως σε χρήστες ουσιών)
• Μετάγγιση μολυσμένου αίματος (πολύ σπάνιο πλέον)
• Από μητέρα σε παιδί κατά την κύηση, τον τοκετό ή τον θηλασμό

Ο HIV δεν μεταδίδεται μέσω σάλιου, ιδρώτα, δακρύων ή με τη χρήση κοινών αντικειμένων.

 

Ποια είναι τα πρώτα συμπτώματα

Τα πρώτα σημάδια εμφανίζονται 2-4 εβδομάδες μετά τη μόλυνση και μοιάζουν με γρίπη:

• Πυρετός
• Πονόλαιμος
• Διογκωμένοι λεμφαδένες
• Εξάνθημα
• Κόπωση
• Πονοκέφαλος
• Μυαλγίες

Αυτή η οξεία φάση διαρκεί λίγες μέρες έως εβδομάδες και συχνά περνά απαρατήρητη. Ακολουθεί η ασυμπτωματική φάση, που μπορεί να διαρκέσει χρόνια.

Καθώς ο ιός εξασθενεί το ανοσοποιητικό σύστημα, αναπτύσσονται συμπτώματα προχωρημένης λοίμωξης όπως:

• Σοβαρές λοιμώξεις (πνευμονία, φυματίωση)
• Απώλεια βάρους
• Χρόνια διάρροια
• Επίμονη πυρετική κατάσταση
• Καντιντίαση στόματος
• Νευρολογικά προβλήματα

Διάγνωση του HIV

Η έγκαιρη διάγνωση είναι κρίσιμη για τη θεραπεία και τον περιορισμό της μετάδοσης. Οι βασικές εξετάσεις περιλαμβάνουν:

• Εξέταση αντισωμάτων (ELISA ή rapid test)
• Μοριακές εξετάσεις (PCR) για ανίχνευση του ιού
• Μέτρηση CD4 κυττάρων
• Ιικό φορτίο (HIV RNA)

Η εξέταση είναι απλή και ανώδυνη και γίνεται ανώνυμα σε πολλά δημόσια κέντρα υγείας.

Σύγχρονες αντιρετροϊκές θεραπείες

Η αντιρετροϊκή θεραπεία (ART) περιλαμβάνει συνδυασμό φαρμάκων που εμποδίζουν τον πολλαπλασιασμό του ιού. Ο στόχος είναι:

• Να μειωθεί το ιικό φορτίο στο μη ανιχνεύσιμο επίπεδο
• Να διατηρηθούν υψηλά επίπεδα CD4 κυττάρων
• Να αποφευχθεί η μετάδοση του ιού

Τύποι αντιρετροϊκών φαρμάκων:

• Αναστολείς αντίστροφης μεταγραφάσης (π.χ. tenofovir, lamivudine)
• Αναστολείς πρωτεάσης
• Αναστολείς ολοκλήρωσης
• Αναστολείς σύντηξης

Τα σύγχρονα σχήματα είναι αποτελεσματικά, ασφαλή και εύχρηστα, συνήθως με μία δόση την ημέρα.

Ζώντας με τον HIV

Χάρη στη θεραπεία, τα άτομα με HIV μπορούν να ζήσουν μια φυσιολογική ζωή, να εργάζονται, να δημιουργούν οικογένεια και να διατηρούν μηδενικό ιικό φορτίο.

Σημαντικά στοιχεία:

• U=U (Undetectable = Untransmittable): Όταν το ιικό φορτίο είναι μη ανιχνεύσιμο, δεν μεταδίδεται μέσω σεξουαλικής επαφής.
• Τακτική παρακολούθηση από ειδικό γιατρό είναι απαραίτητη.
• Στήριξη και ενημέρωση συμβάλλουν σημαντικά στην ποιότητα ζωής.

Πρόληψη

Η πρόληψη παραμένει το πιο σημαντικό εργαλείο για τον περιορισμό της εξάπλωσης του HIV.

Βασικά μέτρα πρόληψης:

• Χρήση προφυλακτικού
• Μείωση του αριθμού των σεξουαλικών συντρόφων
• Τακτικός έλεγχος HIV και άλλων ΣΜΝ
• Προφύλαξη πριν την έκθεση (PrEP): φαρμακευτική πρόληψη για άτομα υψηλού κινδύνου
• Μετα-εκθεσιακή προφύλαξη (PEP): λήψη αντιρετροϊκών μέσα σε 72 ώρες από πιθανή έκθεση