Γλαύκωμα: Πρόληψη και θεραπεία για την προστασία της όρασης

Το γλαύκωμα είναι μια από τις κύριες αιτίες μη αναστρέψιμης τύφλωσης παγκοσμίως. Παρά το γεγονός ότι μπορεί να μην παρουσιάζει εμφανή συμπτώματα στα αρχικά στάδια, η έγκαιρη διάγνωση και σωστή παρακολούθηση μπορούν να προστατεύσουν την όραση και να αποτρέψουν σοβαρές βλάβες.

Το σημαντικότερο όπλο απέναντι στο γλαύκωμα είναι η πρόληψη. Όσο πιο νωρίς εντοπιστεί, τόσο πιο αποτελεσματική είναι η διαχείρισή του.

Τι είναι το γλαύκωμα

Το γλαύκωμα είναι μια ομάδα οφθαλμικών παθήσεων που προκαλούν προοδευτική βλάβη στο οπτικό νεύρο. Η κύρια αιτία είναι η αυξημένη ενδοφθάλμια πίεση (IOP), αν και μπορεί να εμφανιστεί και με φυσιολογική πίεση.

Αν δεν αντιμετωπιστεί, το γλαύκωμα μπορεί να οδηγήσει σε περιφερειακή απώλεια όρασης και τελικά σε τύφλωση.

Είδη γλαυκώματος

1. Χρόνιο γλαύκωμα ανοικτής γωνίας

• Η πιο συχνή μορφή
• Αναπτύσσεται αργά και χωρίς πόνο
• Συχνά δεν παρουσιάζει συμπτώματα στα πρώτα στάδια

2. Οξύ γλαύκωμα κλειστής γωνίας

• Εμφανίζεται ξαφνικά
• Επείγουσα κατάσταση με συμπτώματα όπως πόνος στα μάτια, θολή όραση, ναυτία

3. Συγγενές γλαύκωμα

• Σπάνιο, εμφανίζεται στα βρέφη
• Απαιτεί άμεση αντιμετώπιση

4. Δευτεροπαθές γλαύκωμα

• Οφείλεται σε άλλη πάθηση ή τραυματισμό
• Μπορεί να προκύψει από φλεγμονές, φάρμακα, χειρουργεία κ.λπ.

Ποια είναι τα συμπτώματα

Τα συμπτώματα διαφέρουν ανάλογα με τον τύπο γλαυκώματος. Στο χρόνιο γλαύκωμα, μπορεί να περάσουν χρόνια χωρίς καμία ενόχληση. Γι’ αυτό και ονομάζεται “σιωπηλός κλέφτης της όρασης”.

Πιθανά σημάδια:

• Μειωμένη περιφερειακή όραση
• Θολή όραση σε προχωρημένο στάδιο
• Πονοκέφαλοι ή πόνος στα μάτια (κυρίως στο οξύ γλαύκωμα)
• Αύρα ή φωτεινοί κύκλοι γύρω από φώτα

Ποιοι κινδυνεύουν περισσότερο

• Άτομα άνω των 40 ετών
• Οικογενειακό ιστορικό γλαυκώματος
• Υψηλή ενδοφθάλμια πίεση
• Διαβήτης
• Υψηλή μυωπία ή υπερμετρωπία
• Μακροχρόνια χρήση κορτιζόνης
• Τραυματισμοί ή χειρουργεία στα μάτια

Πώς γίνεται η διάγνωση

Η έγκαιρη διάγνωση του γλαυκώματος βασίζεται σε έναν τακτικό οφθαλμολογικό έλεγχο, που περιλαμβάνει:

• Μέτρηση της ενδοφθάλμιας πίεσης (τονομέτρηση)
• Εξέταση οπτικού νεύρου με βυθοσκόπηση
• Οπτικά πεδία για έλεγχο της περιφερειακής όρασης
• Οπτική τομογραφία (OCT) για εκτίμηση της βλάβης του νεύρου

Συνιστάται έλεγχος κάθε 1-2 χρόνια, ειδικά μετά τα 40 ή νωρίτερα αν υπάρχει προδιάθεση.

Τρόποι πρόληψης και προστασίας

Η πρόληψη του γλαυκώματος βασίζεται σε έγκαιρη ανίχνευση και σωστή παρακολούθηση.

Πρακτικές συμβουλές:

• Κάνε τακτικά οφθαλμολογικό έλεγχο
• Απόφυγε υπερβολική λήψη κορτιζονούχων σκευασμάτων
• Προστάτεψε τα μάτια σου από τραυματισμούς
• Ρύθμισε τον διαβήτη και την αρτηριακή πίεση
• Κράτα υγιή συνήθειες ζωής: καλή διατροφή, άσκηση, όχι κάπνισμα

Ποιες είναι οι επιλογές θεραπείας

1. Φαρμακευτική αγωγή (κολλύρια)

• Ρυθμίζουν την πίεση του ματιού
• Απαιτείται συστηματική και καθημερινή χρήση

2. Λέιζερ (τραμπεκουλοπλαστική)

• Ανοίγει τις αποχετευτικές οδούς του υγρού στο μάτι
• Μη επεμβατική, συχνά βοηθά στην αποφυγή χειρουργείου

3. Χειρουργική επέμβαση

• Ενδείκνυται όταν η πίεση δεν ελέγχεται αλλιώς
• Δημιουργεί νέα δίοδο αποχέτευσης του υγρού

4. Εμφυτεύματα ή stents

• Νεότερες τεχνικές που προσφέρουν μακροχρόνιο έλεγχο πίεσης

Ζώντας με γλαύκωμα: καθημερινές συμβουλές

• Μην παραλείπεις τα κολλύρια σου
• Ενημέρωσε το γιατρό για τυχόν παρενέργειες
• Φόρεσε γυαλιά ηλίου για προστασία από το φως
• Απόφυγε απότομες αλλαγές στάσης (π.χ. γρήγορο σκύψιμο)
• Διατήρησε σταθερό πρόγραμμα παρακολούθησης

Το γλαύκωμα δεν θεραπεύεται, αλλά με σωστή αγωγή μπορεί να ελεγχθεί πλήρως, προστατεύοντας την όραση για δεκαετίες.