Επιληψία: Διαχείριση των κρίσεων και συμβουλές για την καθημερινότητα

Η επιληψία είναι μια νευρολογική κατάσταση που επηρεάζει εκατομμύρια ανθρώπους παγκοσμίως, συμπεριλαμβανομένης και της Ελλάδας. Αν και για πολλούς παραμένει παρεξηγημένη, σήμερα γνωρίζουμε περισσότερα από ποτέ για το πώς μπορούμε να τη διαχειριστούμε αποτελεσματικά. Με την κατάλληλη ιατρική φροντίδα, ενημέρωση και υποστήριξη, τα άτομα με επιληψία μπορούν να ζήσουν μια πλήρη και ασφαλή καθημερινότητα.

Τι είναι η επιληψία

Η επιληψία είναι μια χρόνια διαταραχή του εγκεφάλου, που χαρακτηρίζεται από επαναλαμβανόμενες κρίσεις (σπασμούς), οι οποίες προκαλούνται από ανώμαλη ηλεκτρική δραστηριότητα στον εγκέφαλο. Οι κρίσεις μπορεί να είναι είτε έντονες (με σπασμούς και απώλεια συνείδησης) είτε πιο ήπιες (όπως αποσύνδεση από το περιβάλλον ή στιγμιαία απώλεια ελέγχου).

Συχνά αίτια και τύποι κρίσεων

Αίτια

• Γενετική προδιάθεση
• Εγκεφαλική κάκωση (π.χ. από τραυματισμό ή όγκο)
• Λοιμώξεις (όπως μηνιγγίτιδα ή εγκεφαλίτιδα)
• Αγγειακά επεισόδια ή εγκεφαλική βλάβη
• Άγνωστη αιτία (ιδιοπαθής επιληψία)

Τύποι κρίσεων

Τύπος	Περιγραφή
Εστιακές κρίσεις	Ξεκινούν σε συγκεκριμένο σημείο του εγκεφάλου – μπορεί να υπάρχει επίγνωση ή όχι
Γενικευμένες κρίσεις	Επηρεάζουν ολόκληρο τον εγκέφαλο – συνοδεύονται συχνά από απώλεια συνείδησης
Μυοκλονικές κρίσεις	Σύντομοι, αιφνίδιοι μυϊκοί σπασμοί
Ατονικές κρίσεις	Ξαφνική απώλεια μυϊκού τόνου και πτώση
Αφαιρετικές κρίσεις	Σύντομες “διακοπές” συνείδησης (συχνές στα παιδιά)

Πώς να αντιδράσεις σε περίπτωση κρίσης

Η σωστή διαχείριση μιας επιληπτικής κρίσης μπορεί να σώσει ζωές και να μειώσει τραυματισμούς.

Τι να κάνεις

• Διατήρησε την ψυχραιμία σου
• Βάλε το άτομο σε ασφαλή θέση, στο πλάι
• Αφαίρεσε επικίνδυνα αντικείμενα από κοντά του
• Μέτρησε τη διάρκεια της κρίσης
• Μείνε κοντά του μέχρι να συνέλθει

Τι να μην κάνεις

• Μην βάλεις τίποτα στο στόμα του
• Μην τον/την κρατάς με δύναμη
• Μην προσπαθήσεις να του δώσεις νερό ή φάρμακα εν μέσω κρίσης

Κάλεσε άμεσα ασθενοφόρο αν:

• Η κρίση διαρκεί πάνω από 5 λεπτά
• Είναι η πρώτη φορά που συμβαίνει
• Υπάρχουν τραυματισμοί
• Ο άνθρωπος δεν επανέρχεται στην κανονική του κατάσταση μετά την κρίση

Φαρμακευτική αγωγή και παρακολούθηση

Η επιληψία μπορεί να ελεγχθεί αποτελεσματικά με τα κατάλληλα αντιεπιληπτικά φάρμακα (AEDs). Ο νευρολόγος επιλέγει το φάρμακο με βάση:

• Τύπο κρίσεων
• Ηλικία και γενική κατάσταση υγείας
• Πιθανές αλληλεπιδράσεις με άλλα φάρμακα

Η σωστή και σταθερή λήψη της αγωγής μειώνει ή ακόμα και εξαλείφει τις κρίσεις σε πολλούς ασθενείς.

Καθημερινές συμβουλές για ασφαλή και ποιοτική ζωή

Η επιληψία δεν είναι εμπόδιο για μια δραστήρια ζωή. Με απλές προφυλάξεις, μπορείς να συνεχίσεις την καθημερινότητά σου με αυτονομία και ασφάλεια.

1. Πρόγραμμα και συνέπεια

• Λάβε τα φάρμακά σου στην ίδια ώρα κάθε μέρα
• Κράτα ημερολόγιο κρίσεων για να εντοπίζεις πιθανά ερεθίσματα

2. Ύπνος και διατροφή

• Απέφυγε την αϋπνία, καθώς η έλλειψη ύπνου μπορεί να πυροδοτήσει κρίσεις
• Προτίμησε ισορροπημένη διατροφή και ενυδάτωση

3. Διαχείριση στρες

• Ενσωμάτωσε ήπια άσκηση, όπως γιόγκα ή περπάτημα
• Χρησιμοποίησε τεχνικές χαλάρωσης όπως βαθιές αναπνοές ή διαλογισμό

4. Οδήγηση

• Η οδήγηση επιτρέπεται μόνο μετά από 6-12 μήνες ελεύθερους κρίσεων, ανάλογα με τη νομοθεσία
• Χρειάζεται πιστοποίηση από τον νευρολόγο

5. Εργασία και σχολείο

• Πολλά επαγγέλματα είναι απόλυτα συμβατά με την επιληψία
• Ενημέρωσε διακριτικά τον εργοδότη ή καθηγητή σου για να υπάρχει ετοιμότητα

6. Αθλητισμός και δραστηριότητες

• Απόφυγε επικίνδυνα αθλήματα (βουτιές, αναρρίχηση)
• Επίλεξε δραστηριότητες με επίβλεψη και προφυλάξεις

Υποστήριξη και κοινωνική κατανόηση

Η επιληψία συχνά συνοδεύεται από μύθους και παρεξηγήσεις, γι’ αυτό η σωστή ενημέρωση τόσο για τον ασθενή όσο και για τους γύρω του είναι ουσιώδης. Η συμμετοχή σε ομάδες υποστήριξης ή ψυχολογική καθοδήγηση βοηθά στην αντιμετώπιση του άγχους και την ενδυνάμωση της ψυχικής υγείας.