Απαντώντας στις συχνότερες ερωτήσεις για την ψυχική υγεία

Η ψυχική υγεία είναι εξίσου σημαντική με τη σωματική, ωστόσο παραμένει ένα θέμα που συχνά συνοδεύεται από σιωπή, παρεξηγήσεις και δισταγμό. Καθώς όλο και περισσότεροι άνθρωποι βιώνουν στρες, άγχος ή συναισθηματική δυσφορία στην καθημερινότητά τους, είναι σημαντικό να μιλήσουμε ανοιχτά και ξεκάθαρα για την ψυχική υγεία.

Ας δούμε παρακάτω τις πιο συχνές ερωτήσεις και τους μύθους γύρω από την ψυχική υγεία, δίνοντας πρακτικές και κατανοητές απαντήσεις.

Τι είναι ψυχική υγεία;

Ψυχική υγεία είναι η συναισθηματική, ψυχολογική και κοινωνική ευεξία. Επηρεάζει τον τρόπο που σκεφτόμαστε, νιώθουμε, λειτουργούμε και σχετιζόμαστε με τους άλλους.

Δεν σημαίνει απλώς «δεν έχω πρόβλημα», αλλά το να λειτουργούμε ισορροπημένα και να διαχειριζόμαστε τις προκλήσεις της ζωής.

Ποιες είναι οι πιο κοινές ψυχικές διαταραχές;

Οι πιο συχνές καταστάσεις που επηρεάζουν την ψυχική υγεία είναι:

• Κατάθλιψη
• Γενικευμένο άγχος
• Διαταραχές πανικού
• Ψυχοσωματικά συμπτώματα
• Διατροφικές διαταραχές
• Διαταραχή μετατραυματικού στρες (PTSD)
• Διπολική διαταραχή
• Ψυχώσεις (σε μικρότερο ποσοστό)

Πότε να ζητήσω βοήθεια;

Μπορεί να είναι δύσκολο να καταλάβεις πότε «είναι καιρός». Μερικά σημάδια που δείχνουν ότι χρειάζεται υποστήριξη:

• Επίμονη θλίψη ή αίσθημα κενού
• Απώλεια ενδιαφέροντος για πράγματα που πριν σου άρεσαν
• Δυσκολία συγκέντρωσης, λήψης αποφάσεων ή ύπνου
• Αυξημένο άγχος, κρίσεις πανικού ή ανησυχία χωρίς αιτία
• Σκέψεις αυτοτραυματισμού ή ότι «δεν έχει νόημα»

Αν κάτι σε δυσκολεύει καθημερινά και νιώθεις ότι δεν μπορείς να το διαχειριστείς μόνος, είναι καλό να μιλήσεις με έναν ειδικό.

Ποιος είναι ο σωστός ειδικός για να απευθυνθώ;

• Ψυχολόγος: για ψυχοθεραπεία, συμβουλευτική, διαχείριση στρες, αυτογνωσία
• Ψυχίατρος: για διάγνωση, φαρμακευτική αγωγή και παρακολούθηση
• Ψυχοθεραπευτής: μπορεί να είναι ψυχολόγος ή άλλος ειδικός με εκπαίδευση στη θεραπεία
• Κοινωνικός λειτουργός ψυχικής υγείας: για υποστήριξη σε συγκεκριμένα κοινωνικά ή πρακτικά ζητήματα

Είναι “ντροπή” να πηγαίνω σε ψυχολόγο;

Όχι. Καθόλου.

Η αναζήτηση βοήθειας είναι ένδειξη δύναμης, όχι αδυναμίας. Το να ζητήσεις υποστήριξη σημαίνει ότι παίρνεις την ευθύνη της ψυχικής σου υγείας, όπως θα έκανες αν είχες π.χ. υψηλή πίεση ή πονοκέφαλο.

Μπορεί η ψυχοθεραπεία να βοηθήσει πραγματικά;

Ναι. Οι έρευνες δείχνουν ότι η ψυχοθεραπεία είναι αποτελεσματική σε πολλές ψυχικές δυσκολίες, ειδικά όταν υπάρχει σταθερή δέσμευση.

Η ψυχοθεραπεία δεν αλλάζει το παρελθόν, αλλά σου δίνει νέα εργαλεία για να αντιμετωπίσεις το παρόν και να δημιουργήσεις ένα καλύτερο μέλλον.

Τα φάρμακα είναι απαραίτητα; Μήπως “εθίζουν”;

Σε ορισμένες περιπτώσεις, ειδικά όταν τα συμπτώματα είναι έντονα, η φαρμακευτική αγωγή είναι απαραίτητη και βοηθητική. Δεν είναι λύση για όλους, αλλά ούτε και κάτι που πρέπει να δαιμονοποιούμε.

• Δεν προκαλούν εξάρτηση τα αντικαταθλιπτικά ή τα αγχολυτικά που συνταγογραφούνται σωστά
• Πολλοί τα χρειάζονται μόνο για μια περίοδο

Η λήψη φαρμάκων πρέπει να γίνεται μόνο με ιατρική παρακολούθηση.

Πώς μπορώ να βοηθήσω κάποιον που φαίνεται να έχει πρόβλημα;

• Άκου χωρίς να τον κρίνεις
• Απόφυγε φράσεις όπως “είσαι υπερβολικός” ή “ξεκόλλα”
• Μείνε δίπλα του – η παρουσία είναι πιο σημαντική από τα λόγια
• Ενθάρρυνε τον για να αναζητήσει βοήθεια, χωρίς πίεση
• Αν υπάρχουν σκέψεις αυτοκτονίας, ζήτησε άμεσα βοήθεια από ειδικό

Πώς να φροντίσω την ψυχική μου υγεία καθημερινά;

• Διατήρησε ρουτίνα και καλές συνήθειες (ύπνος, διατροφή, άσκηση)
• Περνά χρόνο με ανθρώπους που σε κάνουν να νιώθεις καλά
• Κράτα ένα ημερολόγιο συναισθημάτων
• Μην αγνοείς τα σημάδια – δώσε σημασία σε αυτό που νιώθεις
• Ανάπνευσε, αποσυνδέσου για λίγο και επέστρεψε στον εαυτό σου