Αντιβιοτικά: Πότε είναι απαραίτητα και πώς να τα χρησιμοποιείτε σωστά

Τα αντιβιοτικά είναι από τα σημαντικότερα «όπλα» της σύγχρονης ιατρικής στη μάχη κατά των βακτηριακών λοιμώξεων. Ωστόσο, η λανθασμένη ή αλόγιστη χρήση τους μπορεί να έχει σοβαρές συνέπειες τόσο για την υγεία του ατόμου όσο και για τη δημόσια υγεία γενικότερα. Σε αυτό το άρθρο θα δούμε πότε είναι πραγματικά απαραίτητα τα αντιβιοτικά, πώς πρέπει να τα χρησιμοποιούμε και ποιοι είναι οι κίνδυνοι της κακής χρήσης τους.

Τι είναι τα αντιβιοτικά

Τα αντιβιοτικά είναι φάρμακα που χρησιμοποιούνται για την καταπολέμηση βακτηριακών λοιμώξεων. Δρουν είτε σκοτώνοντας τα βακτήρια είτε αναστέλλοντας την ανάπτυξή τους. Δεν έχουν καμία επίδραση στους ιούς, άρα δεν είναι κατάλληλα για ιώσεις όπως το κοινό κρυολόγημα ή η γρίπη.

Πότε είναι απαραίτητα τα αντιβιοτικά

Τα αντιβιοτικά πρέπει να χρησιμοποιούνται μόνο όταν υπάρχει βακτηριακή λοίμωξη, η οποία έχει διαγνωστεί από γιατρό. Μερικές ενδείξεις:

1. Βακτηριακές λοιμώξεις που απαιτούν αντιβίωση

• Οξεία βρογχίτιδα ή πνευμονία (όχι πάντα, εξαρτάται από την αιτία)
• Λοίμωξη ουροποιητικού συστήματος (ουρολοίμωξη)
• Αμυγδαλίτιδα με πυώδη έκκριση (όταν οφείλεται σε στρεπτόκοκκο)
• Ωτίτιδα σε παιδιά
• Μηνιγγίτιδα
• Δερματικές λοιμώξεις (π.χ. κυτταρίτιδα)
• Λοιμώξεις τραυμάτων ή εγκαυμάτων

2. Πότε δεν χρειάζονται αντιβιοτικά

• Κρυολόγημα
• Γρίπη
• Ιογενής φαρυγγίτιδα
• Ρινίτιδα
• Πονοκέφαλος, μυϊκοί πόνοι λόγω ίωσης

Σημαντικό: Η λήψη αντιβιοτικών σε ιώσεις δεν προσφέρει καμία βοήθεια και μπορεί να οδηγήσει σε μικροβιακή αντοχή.

Πώς να χρησιμοποιείτε σωστά τα αντιβιοτικά

Η σωστή χρήση των αντιβιοτικών είναι ζωτικής σημασίας για την αποτελεσματικότητά τους και για την πρόληψη σοβαρών επιπλοκών.

Οδηγίες ορθής χρήσης

• Πάντα με συνταγή γιατρού: Μην παίρνετε αντιβιοτικά από μόνοι σας ή από φαρμακευτικά αποθέματα στο σπίτι.
• Ακολουθείτε πιστά τη δοσολογία: Η αλλαγή στη δόση ή στο χρονικό διάστημα μεταξύ των δόσεων μειώνει την αποτελεσματικότητα.
• Μην σταματάτε πρόωρα τη θεραπεία: Ακόμα κι αν νιώθετε καλύτερα, συνεχίστε για όσο διάστημα σας έχει υποδείξει ο γιατρός.
• Μην μοιράζεστε αντιβιοτικά: Δεν είναι κατάλληλα για όλους και κάθε περίπτωση είναι διαφορετική.

Τι είναι η μικροβιακή αντοχή και γιατί πρέπει να μας απασχολεί

Η μικροβιακή αντοχή (ή ανθεκτικότητα) είναι το φαινόμενο κατά το οποίο τα βακτήρια εξελίσσονται και δεν επηρεάζονται πλέον από τα υπάρχοντα αντιβιοτικά. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα:

• Οι λοιμώξεις να γίνονται πιο δύσκολες στη θεραπεία
• Οι νοσηλείες να παρατείνονται
• Η θνητότητα από απλές λοιμώξεις να αυξάνεται
• Η ανάγκη για νέα, πιο ισχυρά και ενδεχομένως πιο τοξικά φάρμακα να γίνεται επιτακτική

Η αντοχή δεν επηρεάζει μόνο το άτομο που παίρνει αλόγιστα αντιβιοτικά, αλλά και την κοινωνία συνολικά.

Συμβουλές για αποφυγή λανθασμένης χρήσης

• Ζητήστε πάντα ιατρική γνωμάτευση πριν τη λήψη αντιβιοτικών
• Ρωτήστε τον γιατρό σας αν είναι απαραίτητα ή όχι
• Μην πιέζετε τον γιατρό να σας γράψει αντιβιοτικά «προληπτικά»
• Ενημερωθείτε για τη διατροφή και τις φυσικές μεθόδους ενίσχυσης του οργανισμού για την αντιμετώπιση ιώσεων

Συχνές ερωτήσεις

Είναι ασφαλή τα αντιβιοτικά;

Ναι, όταν χρησιμοποιούνται σωστά και υπό την καθοδήγηση γιατρού. Όμως, όπως όλα τα φάρμακα, μπορεί να προκαλέσουν παρενέργειες, όπως:

• Διάρροια
• Ναυτία
• Αλλεργικές αντιδράσεις
• Δυσβίωση εντέρου (καταστροφή της καλής χλωρίδας)

Μπορούν τα αντιβιοτικά να βοηθήσουν σε κάθε μόλυνση;

Όχι. Μόνο οι βακτηριακές λοιμώξεις χρειάζονται αντιβιοτικά. Οι ιογενείς λοιμώξεις δεν επηρεάζονται από αυτά.

Πόσο διαρκεί η θεραπεία με αντιβιοτικά;

Η διάρκεια ποικίλλει ανάλογα με τον τύπο της λοίμωξης και το φάρμακο. Μπορεί να είναι από 3 έως και 14 ημέρες