admin
Τι σημαίνει η αύξηση των ηπατικών ενζύμων
Όταν οι εξετάσεις αίματος δείχνουν αυξημένα ηπατικά ένζυμα, σημαίνει ότι υπάρχει κάποια δυσλειτουργία ή βλάβη στο ήπαρ. Τα ένζυμα αυτά, όπως οι ALT (SGPT), AST (SGOT), GGT και ALP, απελευθερώνονται στο αίμα όταν τα ηπατικά κύτταρα έχουν υποστεί φθορά ή πίεση.
Αν και σε πολλές περιπτώσεις η αύξηση μπορεί να είναι παροδική και χωρίς σοβαρή αιτία, χρειάζεται πάντα ιατρική αξιολόγηση.
Πότε ανεβαίνουν τα ηπατικά ένζυμα
Τα ηπατικά ένζυμα ανεβαίνουν όταν το ήπαρ δέχεται κάποιο ερεθιστικό ή βλαβερό παράγοντα. Αυτό μπορεί να συμβεί είτε από παροδική φλεγμονή είτε από χρόνια νόσο.
Μερικά συνηθισμένα σενάρια όπου τα ένζυμα ανεβαίνουν:
- Μετά από λήψη φαρμάκων (π.χ. παρακεταμόλη, αντιβιοτικά)
- Λόγω κατανάλωσης αλκοόλ
- Σε οξεία ή χρόνια ηπατίτιδα
- Μετά από ιογενείς λοιμώξεις
- Σε περιπτώσεις λιπώδους διήθησης του ήπατος
Η αύξηση μπορεί να είναι από ήπια έως πολύ υψηλή, και η διάγνωση εξαρτάται από τη συνολική εικόνα και τα επιπλέον ευρήματα.
Αυξημένα ηπατικά ένζυμα: αιτίες
Οι αιτίες για την αύξηση των ηπατικών ενζύμων είναι πολλές και ποικίλουν ανάλογα με την ηλικία, τον τρόπο ζωής και το ιατρικό ιστορικό.
Συχνότερες αιτίες
- Ιογενείς ηπατίτιδες (Α, Β, C)
- Κατανάλωση αλκοόλ
- Μη αλκοολική λιπώδης νόσος του ήπατος (NAFLD)
- Φαρμακευτική ηπατοτοξικότητα
- Αυτοάνοσα νοσήματα
- Μεταβολικά νοσήματα (π.χ. αιμοχρωμάτωση)
- Χολή και ηπατικά ένζυμα: Απόφραξη των χοληφόρων αγωγών (χολόσταση, πέτρες στη χολή) μπορεί να οδηγήσει σε απότομη αύξηση ενζύμων όπως η ALP και η GGT
- Σύνδρομο Gilbert (καλοήθης αύξηση της χολερυθρίνης, με ήπιες αυξήσεις σε ένζυμα)
Αυξημένα ηπατικά ένζυμα: συμπτώματα
Στις περισσότερες περιπτώσεις η αύξηση είναι ασυμπτωματική και ανιχνεύεται τυχαία σε αιματολογικές εξετάσεις. Ωστόσο, σε κάποιες περιπτώσεις μπορεί να εμφανιστούν ήπια ή πιο έντονα συμπτώματα.
Πιθανά συμπτώματα
- Κούραση και μειωμένη ενέργεια
- Αίσθημα βάρους στο δεξί άνω μέρος της κοιλιάς
- Ίκτερος (κιτρίνισμα δέρματος και ματιών)
- Σκούρα ούρα
- Πυρετός (ειδικά σε περιπτώσεις ηπατίτιδας ή μόλυνσης)
- Ναυτία και απώλεια όρεξης
- Κνησμός (φαγούρα στο δέρμα)
Η παρουσία πυρετού και αυξημένων ηπατικών ενζύμων μπορεί να υποδεικνύει φλεγμονώδη ή λοιμώδη αιτία και απαιτεί άμεση διερεύνηση.
Τιμές ηπατικών ενζύμων: πότε θεωρούνται αυξημένες
Οι φυσιολογικές τιμές των ηπατικών ενζύμων μπορεί να διαφέρουν ελαφρώς ανάλογα με το εργαστήριο, το φύλο και την ηλικία. Παρακάτω δίνονται ενδεικτικές τιμές.
Φυσιολογικές τιμές (κατά προσέγγιση)
- ALT (SGPT): 7-56 U/L
- AST (SGOT): 5-40 U/L
- GGT: 8-61 U/L για άνδρες
- ALP: 40-129 U/L
Αξιολογείται κυρίως το πόσο πάνω από το φυσιολογικό βρίσκονται οι τιμές, καθώς και ο σχέσεις μεταξύ των ενζύμων (AST/ALT ratio) που μπορεί να υποδείξουν συγκεκριμένα αίτια, π.χ. αλκοολική ηπατίτιδα.
Αυξημένα ηπατικά ένζυμα: θεραπεία
Η θεραπεία εξαρτάται από την αιτία της αύξησης. Δεν αντιμετωπίζεται το “νούμερο” των ενζύμων, αλλά το υποκείμενο πρόβλημα.
Πιθανές θεραπευτικές παρεμβάσεις
- Διακοπή φαρμάκων που προκαλούν βλάβη στο ήπαρ
- Αποχή από αλκοόλ
- Αντιιική θεραπεία σε περιπτώσεις ηπατίτιδας Β ή C
- Αλλαγή διατροφής και απώλεια βάρους σε περίπτωση λιπώδους ήπατος
- Ενίσχυση της ηπατικής λειτουργίας με βιταμίνες (B-complex, E) και αντιοξειδωτικά
- Χειρουργική παρέμβαση σε περιπτώσεις απόφραξης χολής από πέτρες
Σε κάθε περίπτωση, η παρακολούθηση των ενζύμων με επαναληπτικές εξετάσεις είναι απαραίτητη για την αξιολόγηση της βελτίωσης.
Συχνές ερωτήσεις και απορίες
Μπορεί το άγχος να επηρεάσει τα ηπατικά ένζυμα;
Έμμεσα, ναι. Το χρόνιο στρες επηρεάζει τις ορμόνες και μπορεί να επιβαρύνει το ήπαρ, ειδικά όταν συνοδεύεται από κακές διατροφικές επιλογές και κατανάλωση ουσιών.
Τα αυξημένα ηπατικά ένζυμα σημαίνουν πάντα καρκίνο;
Όχι. Στη συντριπτική πλειοψηφία των περιπτώσεων η αύξηση δεν σχετίζεται με καρκίνο. Χρειάζεται όμως έλεγχος και παρακολούθηση για αποκλεισμό σοβαρών παθήσεων.
Πόσο συχνά πρέπει να επαναλαμβάνονται οι εξετάσεις;
Ανάλογα με την αιτία. Σε ήπιες περιπτώσεις, επανέλεγχος μετά από 1-3 μήνες. Αν οι τιμές είναι πολύ αυξημένες, συχνότερη παρακολούθηση με παράλληλες απεικονιστικές εξετάσεις (υπέρηχος ήπατος, μαγνητική κ.λπ.) μπορεί να απαιτείται.
