Η απώλεια βάρους θεωρείται για πολλούς θετική εξέλιξη, ειδικά όταν επιδιώκεται συνειδητά μέσω δίαιτας ή άσκησης. Όμως, όταν συμβαίνει χωρίς προφανή λόγο, χωρίς αλλαγές στη διατροφή ή τη φυσική δραστηριότητα, τότε μπορεί να αποτελεί πρώιμο σύμπτωμα σοβαρού προβλήματος υγείας. Είναι ένα σήμα κινδύνου που δεν πρέπει να αγνοηθεί.
Πότε η απώλεια βάρους είναι ανησυχητική
Μια ακούσια απώλεια βάρους μεγαλύτερη από 5% του σωματικού βάρους σε διάστημα 6 μηνών ή λιγότερο, χωρίς εξήγηση, θεωρείται κλινικά σημαντική και χρειάζεται διερεύνηση. Για παράδειγμα:
- σε άτομο 70 κιλών, απώλεια πάνω από 3-4 κιλά χωρίς λόγο είναι ανησυχητική.
Πιθανές αιτίες ακούσιας απώλειας βάρους
1. Θυρεοειδικές διαταραχές
Ο υπερθυρεοειδισμός μπορεί να αυξήσει τον μεταβολισμό και να οδηγήσει σε:
- απώλεια βάρους
- ταχυκαρδία
- υπερένταση ή άγχος
- αυξημένη εφίδρωση και δυσανεξία στη ζέστη
2. Διαβήτης
Ιδιαίτερα ο σακχαρώδης διαβήτης τύπου 1 ή ο αρρύθμιστος διαβήτης τύπου 2 μπορεί να προκαλέσει:
- έντονη απώλεια βάρους
- συχνοουρία
- δίψα
- αδυναμία
3. Κακοήθειες
Ορισμένα είδη καρκίνου, ειδικά του παγκρέατος, του στομάχου, των πνευμόνων ή του παχέος εντέρου, μπορεί να προκαλέσουν αιφνίδια απώλεια βάρους στα αρχικά στάδια, χωρίς άλλα εμφανή συμπτώματα.
4. Γαστρεντερικά νοσήματα
Νοσήματα όπως η κοιλιοκάκη, η ελκώδης κολίτιδα, η νόσος CROHN ή προβλήματα δυσαπορρόφησης μπορούν να προκαλέσουν απώλεια βάρους, διάρροιες, πόνους ή φούσκωμα.
5. Κατάθλιψη και ψυχικές διαταραχές
Η κατάθλιψη επηρεάζει όχι μόνο τη διάθεση, αλλά και την όρεξη. Σε συνδυασμό με άγχος ή ανορεξία, μπορεί να οδηγήσει σε σημαντική μείωση βάρους.
6. Χρόνιες λοιμώξεις
Ασθένειες όπως:
- Φυματίωση
- HIV/AIDS
- Παρασιτικές λοιμώξεις
μπορεί να προκαλέσουν αργή αλλά σταθερή απώλεια βάρους και χρόνια καταβολή.
7. Φάρμακα ή ουσίες
Ορισμένα φάρμακα όπως αντικαταθλιπτικά, αντιεπιληπτικά, διουρητικά ή η κατάχρηση ουσιών μπορεί να επηρεάσουν την όρεξη και να οδηγήσουν σε απώλεια κιλών.
Πότε πρέπει να ανησυχήσεις
Απευθύνσου άμεσα σε γιατρό αν η απώλεια βάρους:
- είναι γρήγορη και ανεξήγητη
- συνοδεύεται από κόπωση, ανορεξία, πυρετό, ιδρώτες ή πόνο
- εμφανίζεται σε άτομο άνω των 50 ετών χωρίς αλλαγή στις συνήθειες
- προκαλεί ορατή εξασθένηση ή καχεξία
Ποιες εξετάσεις βοηθούν στη διάγνωση
Ο γιατρός μπορεί να προτείνει:
- γενική αίματος και βιοχημικό έλεγχο
- ορμονικές εξετάσεις (TSH, FT4, κορτιζόλη)
- έλεγχο για λοιμώξεις
- αξονική ή μαγνητική τομογραφία, αν υπάρχουν υποψίες για κακοήθεια
- γαστρεντερολογικό έλεγχο, αν υπάρχουν πεπτικά συμπτώματα
Πότε δεν είναι παθολογική
Υπάρχουν περιπτώσεις που η απώλεια βάρους δεν είναι επικίνδυνη, π.χ.:
- μετά από περίοδο έντονου άγχους ή αλλαγών στον τρόπο ζωής
- λόγω εποχικής μείωσης της όρεξης
- αν συνδυάζεται με αυξημένη φυσική δραστηριότητα και καλύτερη διατροφή
Ωστόσο, εάν δεν υπάρχει προφανής αιτία, είναι καλύτερο να διερευνηθεί προληπτικά.