Φυματίωση: Επανεμφάνιση μιας παλιάς νόσου – συμπτώματα και πρόληψη

by admin 3 Μαΐου, 2025, 13:59 533 Views

Η φυματίωση είναι μια από τις πιο παλιές γνωστές μολυσματικές ασθένειες, που κάποτε θεωρήθηκε σχεδόν εξαλειμμένη στον ανεπτυγμένο κόσμο. Όμως, τα τελευταία χρόνια παρατηρείται επανεμφάνισή της, κυρίως λόγω της ανθεκτικότητας σε φάρμακα, της μετανάστευσης και της εξασθένησης των εθνικών προγραμμάτων ελέγχου. Η κατανόηση των συμπτωμάτων, της μετάδοσης και των τρόπων πρόληψης είναι πιο σημαντική από ποτέ.

Τι είναι η φυματίωση

Η φυματίωση προκαλείται από το βακτήριο Mycobacterium tuberculosis και προσβάλλει κυρίως τους πνεύμονες, αλλά μπορεί να επεκταθεί και σε άλλα όργανα, όπως τα νεφρά, τα οστά ή τον εγκέφαλο.

Μεταδίδεται μέσω του αέρα, όταν ένα άτομο με ενεργό πνευμονική φυματίωση βήχει, φτερνίζεται ή μιλάει, απελευθερώνοντας σταγονίδια με το βακτήριο.

Βασικά συμπτώματα της φυματίωσης

Τα συμπτώματα εξαρτώνται από το αν η φυματίωση είναι λανθάνουσα ή ενεργή:

λανθάνουσα φυματίωση

Δεν υπάρχουν συμπτώματα
Το άτομο δεν είναι μεταδοτικό
Μπορεί να ενεργοποιηθεί αργότερα, ειδικά σε άτομα με αδύναμο ανοσοποιητικό

Ενεργή φυματίωση

Επίμονος βήχας για περισσότερο από 3 εβδομάδες
Πόνος στο στήθος
Βήχας με αίμα ή φλέμα
Ανεξήγητη απώλεια βάρους
Κόπωση και αδυναμία
Πυρετός και νυχτερινές εφιδρώσεις
Ανορεξία

Πώς γίνεται η διάγνωση

Η φυματίωση μπορεί να διαγνωστεί με:

Δερματικό τεστ Mantoux
Αιματολογικές εξετάσεις
Ακτινογραφία θώρακα
Καλλιέργεια πτυέλων

Η έγκαιρη διάγνωση είναι ζωτικής σημασίας για την αποτροπή μετάδοσης και επιπλοκών.

Ποιοι κινδυνεύουν περισσότερο

Υπάρχουν ομάδες που διατρέχουν υψηλότερο κίνδυνο εμφάνισης φυματίωσης:

Άτομα με εξασθενημένο ανοσοποιητικό σύστημα (π.χ. HIV, καρκίνος)
Όσοι ζουν ή εργάζονται σε κλειστούς χώρους (π.χ. φυλακές, ξενώνες)
Άτομα που ζουν σε χώρες με υψηλή ενδημικότητα
Μετανάστες ή ταξιδιώτες σε περιοχές με αυξημένα κρούσματα
Επαγγελματίες υγείας που εκτίθενται συχνά σε ασθενείς

Πώς προλαμβάνεται η φυματίωση

Η πρόληψη της φυματίωσης βασίζεται σε συνδυασμό μέτρων:

Εμβολιασμός BCG

Προστατεύει κυρίως τα παιδιά από σοβαρές μορφές της νόσου (μηνιγγίτιδα, διάσπαρτη φυματίωση)
Δεν προστατεύει 100% από την πνευμονική φυματίωση

Έλεγχος και απομόνωση

Έγκαιρος εντοπισμός και θεραπεία ενεργών κρουσμάτων
Αποφυγή επαφής με άτομα που έχουν ενεργή νόσο
Χρήση μάσκας σε περιβάλλοντα υψηλού κινδύνου

Υγιεινή και ενίσχυση ανοσοποιητικού

Ισορροπημένη διατροφή
Μείωση του στρες
Αποφυγή καπνίσματος και υπερβολικής κατανάλωσης αλκοόλ

Θεραπεία και φαρμακευτική αγωγή

Η φυματίωση αντιμετωπίζεται με αντιβιοτική αγωγή διάρκειας 6 έως 9 μηνών. Η θεραπεία πρέπει να γίνεται αυστηρά υπό ιατρική παρακολούθηση, γιατί η διακοπή της μπορεί να οδηγήσει σε ανθεκτικά στελέχη, τα οποία είναι πολύ πιο δύσκολα στη διαχείριση.

Στις περιπτώσεις ανθεκτικής φυματίωσης (MDR-TB), η θεραπεία είναι πιο μακροχρόνια και απαιτεί ισχυρότερα φάρμακα με περισσότερες παρενέργειες.