Παυσίπονα: Πώς να τα χρησιμοποιείτε με ασφάλεια και αποτελεσματικότητα

Τα παυσίπονα είναι φάρμακα που χρησιμοποιούνται για την ανακούφιση από τον πόνο, ανεξάρτητα από την αιτία που τον προκαλεί. Ανήκουν σε διάφορες φαρμακολογικές κατηγορίες, και η επιλογή του κατάλληλου παυσίπονου εξαρτάται από τη φύση, την ένταση και τη διάρκεια του πόνου.

Η χρήση τους είναι ιδιαίτερα συχνή για πονοκεφάλους, μυϊκούς πόνους, τραυματισμούς, οδοντικούς πόνους και χρόνιες παθήσεις όπως η αρθρίτιδα.

Βασικές κατηγορίες παυσίπονων

Παρακεταμόλη (ή ακεταμινοφαίνη)

• Χρησιμοποιείται για ήπιο έως μέτριο πόνο και για πυρετό
• Δεν προκαλεί ερεθισμό στο στομάχι, γι’ αυτό προτιμάται σε άτομα με ευαίσθητο γαστρεντερικό
• Δεν έχει αντιφλεγμονώδη δράση

Μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη (ΜΣΑΦ)

• Περιλαμβάνουν φάρμακα όπως η ιβουπροφαίνη, η ναπροξένη, η δικλοφενάκη
• Προσφέρουν ανακούφιση από τον πόνο, τη φλεγμονή και τον πυρετό
• Απαιτείται προσοχή σε άτομα με στομαχικά προβλήματα, υπέρταση ή νεφρική νόσο

Οπιοειδή αναλγητικά

• Πιο ισχυρά παυσίπονα όπως η μορφίνη, η κωδεΐνη, η τραμαδόλη
• Χρησιμοποιούνται για έντονο ή χρόνιο πόνο (π.χ. μετεγχειρητικός πόνος ή καρκινικός πόνος)
• Ενέχουν κίνδυνο εθισμού και ανεπιθύμητων ενεργειών, επομένως συνταγογραφούνται μόνο υπό αυστηρή ιατρική παρακολούθηση

Πότε πρέπει να παίρνετε παυσίπονο

Η χρήση παυσίπονου είναι κατάλληλη όταν:

• Ο πόνος επηρεάζει την καθημερινότητά σας
• Υπάρχει πυρετός που προκαλεί δυσφορία
• Έχετε τραυματισμό, κάκωση ή οξύ μυοσκελετικό πόνο
• Υπάρχουν εμμηνορροϊκοί πόνοι ή πονοκέφαλος

Σε περιπτώσεις χρόνιου πόνου, η λήψη παυσίπονων πρέπει να γίνεται μόνο με ιατρική παρακολούθηση, ώστε να αποφεύγεται η μακροχρόνια επιβάρυνση στον οργανισμό.

Κανόνες για ασφαλή χρήση

Για να χρησιμοποιείτε τα παυσίπονα με ασφάλεια και αποτελεσματικότητα, λάβετε υπόψη τα εξής:

• Ακολουθήστε αυστηρά τις οδηγίες δοσολογίας που αναγράφονται στο κουτί ή σας δίνει ο γιατρός
• Μην συνδυάζετε διαφορετικά παυσίπονα χωρίς ιατρική σύσταση
• Μη χρησιμοποιείτε τα παυσίπονα για παρατεταμένο χρονικό διάστημα χωρίς διάγνωση
• Μην παίρνετε παυσίπονο με άδειο στομάχι (ειδικά τα ΜΣΑΦ)
• Αποφύγετε το αλκοόλ κατά τη λήψη παυσίπονου, ειδικά της παρακεταμόλης, για να προστατεύσετε το ήπαρ
• Ελέγχετε αν το παυσίπονο περιέχεται και σε άλλα φάρμακα (π.χ. σιρόπια ή φάρμακα για το κρυολόγημα), ώστε να μην το παίρνετε διπλά

Πιθανές παρενέργειες

Αν και τα περισσότερα παυσίπονα είναι ασφαλή όταν χρησιμοποιούνται σωστά, ενδέχεται να προκαλέσουν:

Παρακεταμόλη:

• Ηπατική βλάβη σε υπερδοσολογία

ΜΣΑΦ:

• Ερεθισμό ή έλκος στομάχου
• Αύξηση πίεσης
• Κατακράτηση υγρών ή νεφρική επιβάρυνση

Οπιοειδή:

• Ζάλη, ναυτία, δυσκοιλιότητα
• Κίνδυνος εξάρτησης σε μακροχρόνια χρήση

Πότε να απευθυνθείτε σε γιατρό

Απευθυνθείτε άμεσα σε γιατρό εάν:

• Ο πόνος επιμένει για περισσότερες από 3-5 ημέρες
• Παρατηρείτε νέα ή ασυνήθιστα συμπτώματα
• Έχετε ιστορικό αλλεργιών ή χρόνιες παθήσεις
• Χρειάζεστε συχνή ή συνεχή λήψη παυσίπονου

Το παρόν άρθρο έχει ενημερωτικό χαρακτήρα και δεν υποκαθιστά τη συμβουλή ή γνωμάτευση του ιατρού. Για οποιοδήποτε πρόβλημα υγείας ή φαρμακευτική αγωγή, απευθυνθείτε στον προσωπικό σας γιατρό ή φαρμακοποιό.