Ακτινογραφία: Πότε είναι απαραίτητη και τι μπορεί να αποκαλύψει

Η ακτινογραφία είναι μία από τις πιο συχνές και χρήσιμες απεικονιστικές εξετάσεις στην ιατρική. Παρέχει τη δυνατότητα στους γιατρούς να «δουν» μέσα στο σώμα χωρίς χειρουργική επέμβαση και να εντοπίσουν προβλήματα που διαφορετικά θα ήταν δύσκολο να διαγνωστούν. Παρακάτω θα δούμε σε ποιες περιπτώσεις είναι απαραίτητη, τι μπορεί να αποκαλύψει και ποιοι είναι οι πιθανοί κίνδυνοι.

Τι είναι η ακτινογραφία

Η ακτινογραφία (ή αλλιώς ακτινοσκόπηση με ακτίνες Χ) είναι μία ιατρική εξέταση που χρησιμοποιεί μικρές δόσεις ιονίζουσας ακτινοβολίας για τη λήψη εικόνων από το εσωτερικό του σώματος. Η διαδικασία είναι ανώδυνη και διαρκεί ελάχιστα λεπτά.

Πότε είναι απαραίτητη μια ακτινογραφία

Η χρήση της ακτινογραφίας είναι εκτενής και εφαρμόζεται σε πολλές ιατρικές περιπτώσεις:

1. Κατάγματα και τραυματισμοί

• Για τη διάγνωση σπασμένων οστών ή ρωγμών
• Για την εκτίμηση της σοβαρότητας ενός τραυματισμού
• Για την παρακολούθηση της επούλωσης ενός κατάγματος

2. Προβλήματα στους πνεύμονες

• Ανίχνευση πνευμονίας ή φυματίωσης
• Έλεγχος για πλευρίτιδα ή υγρό στους πνεύμονες
• Εντοπισμός όγκων ή μάζας

3. Προβλήματα στην κοιλιακή χώρα

• Ανίχνευση ξένων σωμάτων
• Εκτίμηση απόφραξης εντέρου
• Έλεγχος για πέτρες στους νεφρούς ή στη χολή

4. Προληπτικός έλεγχος ή παρακολούθηση

• Έλεγχος καρδιομεγαλίας
• Παρακολούθηση προϋπαρχουσών καταστάσεων (π.χ. οστεοπόρωση)
• Προεγχειρητικός έλεγχος

Τι μπορεί να αποκαλύψει μια ακτινογραφία

Η ακτινογραφία μπορεί να αποκαλύψει μια μεγάλη γκάμα παθολογικών καταστάσεων:

• Οστικά κατάγματα
• Εκφυλιστικές αλλοιώσεις αρθρώσεων (όπως σε αρθρίτιδα)
• Μόλυνση ή φλεγμονή σε πνεύμονες και οστά
• Όγκους ή μάζες σε μαλακούς ιστούς
• Προβλήματα δοντιών και γνάθου
• Ξένα σώματα στο σώμα (π.χ. καρφί, γυαλί)

Πόσο ασφαλής είναι μια ακτινογραφία

Η δόση ακτινοβολίας που χρησιμοποιείται είναι χαμηλή, όμως η συχνή και αχρείαστη έκθεση θα πρέπει να αποφεύγεται. Η ιατρική ομάδα λαμβάνει μέτρα προστασίας, όπως:

• Κάλυψη με μολύβδινο ποδιάκι
• Αποφυγή εξέτασης κατά την εγκυμοσύνη (εκτός αν είναι απολύτως απαραίτητο)
• Επιλογή άλλης απεικονιστικής μεθόδου όταν ενδείκνυται (π.χ. υπερηχογράφημα, μαγνητική τομογραφία)

Ποια είναι η διαδικασία μιας ακτινογραφίας

1. Τοποθέτηση: Ο εξεταζόμενος στέκεται ή ξαπλώνει σε συγκεκριμένη θέση ανάλογα με το σημείο που πρόκειται να απεικονιστεί.
2. Λήψη εικόνας: Ο χειριστής ενεργοποιεί το μηχάνημα και η ακτινογραφία διαρκεί λίγα δευτερόλεπτα.
3. Εκτίμηση αποτελέσματος: Ο ακτινολόγος αναλύει την εικόνα και αποστέλλει το πόρισμα στον θεράποντα ιατρό.

Πότε χρειάζεται επαναληπτική ακτινογραφία

Ο γιατρός μπορεί να ζητήσει επανάληψη στις εξής περιπτώσεις:

• Για παρακολούθηση της εξέλιξης
• Αν η πρώτη εικόνα δεν ήταν επαρκώς καθαρή
• Μετά από θεραπευτική παρέμβαση για εκτίμηση αποτελέσματος

Συχνές ερωτήσεις

Είναι επικίνδυνη η ακτινογραφία;

Όχι, όταν γίνεται με μέτρο και για σωστό λόγο. Η δόση ακτινοβολίας είναι ελεγχόμενη και ασφαλής για τον γενικό πληθυσμό.

Πρέπει να προετοιμαστώ με κάποιον τρόπο;

Στις περισσότερες περιπτώσεις όχι. Σε ακτινογραφίες κοιλιάς μπορεί να ζητηθεί να μην έχετε φάει για κάποιες ώρες.

Πόσο κοστίζει;

Η τιμή ποικίλλει ανάλογα με την περιοχή του σώματος, το διαγνωστικό κέντρο και αν καλύπτεται από ασφάλεια ή όχι. Στα δημόσια νοσοκομεία συνήθως καλύπτεται πλήρως.