Κοιλιοκάκη: Συμπτώματα και διατροφή χωρίς γλουτένη

Η κοιλιοκάκη είναι μια χρόνια αυτοάνοση διαταραχή του πεπτικού συστήματος, η οποία προκαλείται από την κατανάλωση γλουτένης – μιας πρωτεΐνης που βρίσκεται στο σιτάρι, τη σίκαλη και το κριθάρι. Όταν ένα άτομο με κοιλιοκάκη καταναλώσει γλουτένη, το ανοσοποιητικό του σύστημα επιτίθεται στο λεπτό έντερο, προκαλώντας φλεγμονή και καταστροφή των λαχνών που απορροφούν τα θρεπτικά συστατικά.

Αν δεν διαγνωστεί και αντιμετωπιστεί έγκαιρα, η κοιλιοκάκη μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρές ελλείψεις θρεπτικών συστατικών και άλλες επιπλοκές.

Ποια είναι τα βασικά συμπτώματα της κοιλιοκάκης

Τα συμπτώματα της κοιλιοκάκης διαφέρουν από άτομο σε άτομο και συχνά δυσκολεύουν τη διάγνωση. Ορισμένοι εμφανίζουν έντονα γαστρεντερικά συμπτώματα, ενώ άλλοι έχουν πιο ήπια ή άτυπα σημάδια.

Πιο συχνά συμπτώματα:

• Φούσκωμα και αέρια
• Κοιλιακός πόνος
• Διάρροια ή δυσκοιλιότητα
• Ανεξήγητη απώλεια βάρους
• Κόπωση και ευερεθιστότητα
• Αναιμία (κυρίως από έλλειψη σιδήρου)
• Έλλειψη βιταμινών και μετάλλων
• Καθυστέρηση ανάπτυξης σε παιδιά
• Δερματίτιδα ερπετοειδής (συγκεκριμένος τύπος εξανθήματος με φαγούρα)

Πολλά άτομα ζουν με κοιλιοκάκη χωρίς να το γνωρίζουν, καθώς τα συμπτώματα μπορεί να αποδίδονται σε «ευαίσθητο στομάχι» ή σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου.

Πώς γίνεται η διάγνωση

Η διάγνωση της κοιλιοκάκης απαιτεί συνδυασμό αιματολογικών εξετάσεων και βιοψίας λεπτού εντέρου.

Διαδικασία:

1. Εξέταση αντισωμάτων στο αίμα (π.χ. αντι-τρανσγλουταμινάσης)
2. Αν τα αποτελέσματα είναι θετικά, γίνεται ενδοσκόπηση και λήψη βιοψίας για επιβεβαίωση της βλάβης στο έντερο
3. Η γλουτένη πρέπει να καταναλώνεται κανονικά κατά τη διάρκεια των εξετάσεων – αλλιώς τα αποτελέσματα μπορεί να είναι ψευδώς αρνητικά

Μην ξεκινάτε διατροφή χωρίς γλουτένη πριν γίνει η διάγνωση, εκτός αν υπάρχει ιατρική σύσταση.

Θεραπεία: διατροφή χωρίς γλουτένη εφ’ όρου ζωής

Η μόνη αποτελεσματική θεραπεία για την κοιλιοκάκη είναι η αυστηρή αποφυγή γλουτένης για πάντα. Αυτό σημαίνει πλήρη αποχή από:

• Σιτάρι, σίκαλη, κριθάρι και όλα τα προϊόντα που τα περιέχουν
• Τρόφιμα που περιέχουν γλουτένη ως πρόσθετο (π.χ. σάλτσες, έτοιμες σούπες, κρουτόν, πανάρισμα)

Επιτρεπόμενες τροφές:

• Φρέσκα φρούτα και λαχανικά
• Ρύζι, καλαμπόκι, κινόα, φαγόπυρο
• Όσπρια και ξηροί καρποί
• Κρέας, ψάρι, αυγά (χωρίς πανάρισμα ή πρόσθετα)
• Γαλακτοκομικά (αν δεν υπάρχει δυσανεξία στη λακτόζη)
• Προϊόντα με την ένδειξη “χωρίς γλουτένη” (gluten free)

Προσοχή σε:

• Σταυρομόλυνση (όταν γλουτένη από άλλο τρόφιμο μεταφέρεται σε φαγητό χωρίς γλουτένη, π.χ. με το ίδιο μαχαίρι)
• Επεξεργασμένα τρόφιμα (διάβασε πάντα τις ετικέτες)
• Συμπληρώματα διατροφής και φάρμακα, καθώς μπορεί να περιέχουν γλουτένη

Ακόμα και ίχνη γλουτένης μπορεί να προκαλέσουν ζημιά στο έντερο.

Πρακτικές συμβουλές για καθημερινή ζωή χωρίς γλουτένη

• Διαβάζετε πάντα τις ετικέτες – ακόμα και σε προϊόντα που δεν περιμένετε να περιέχουν γλουτένη
• Μαγειρεύετε στο σπίτι όσο το δυνατόν περισσότερο
• Προετοιμάστε ξεχωριστά σκεύη και εργαλεία κουζίνας για αποφυγή σταυρομόλυνσης
• Όταν τρώτε έξω, ζητάτε πάντα πληροφορίες για τα υλικά και την προετοιμασία
• Ενημερώστε φίλους, συγγενείς και συναδέλφους – η κατανόηση και η υποστήριξη βοηθούν
• Συνεργαστείτε με διαιτολόγο εξειδικευμένο σε κοιλιοκάκη για ισορροπημένη διατροφή

Ζώντας καλά με την κοιλιοκάκη

Αν και η διατροφή χωρίς γλουτένη απαιτεί προσαρμογή, με την κατάλληλη υποστήριξη και σωστή πληροφόρηση, τα άτομα με κοιλιοκάκη μπορούν να ζήσουν πλήρως φυσιολογική ζωή χωρίς συμπτώματα ή επιπλοκές.

Η αυστηρή τήρηση της διατροφής:

• Βοηθά στην επούλωση του εντέρου
• Προλαμβάνει σοβαρές μακροπρόθεσμες επιπλοκές (π.χ. οστεοπόρωση, στειρότητα, καρκίνος εντέρου)
• Επαναφέρει τα επίπεδα ενέργειας και την ποιότητα ζωής